Tanzimat Dönemi Edebiyatında Çeviri

Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatında Çeviri-Tercüme Faaliyetleri

Edebiyatımızı oluşturan ilk Batı tarzı edebî çevirilerin başlangıç tarihi olarak 1859‘u alabiliriz. Bu tarihten sonra edebiyatımızın bireysellikten toplumsallığa açıldığını görürüz.

Tanzimat yıllarında İstanbul’a gelen yabancı tiyatro gruplarının, yabancı dil bilmeyen halkı da tiyatroya çekebilmek, kazançlarını artırmak için, oynanacak oyunların tam çevirilerini yaptırıp yayınlamaları da, çeviri dilimizin gelişmesinde büyük yararlar sağlar.

Tanzimat Edebiyatı’nın kaynaklarını tanıtmak, yeni edebiyatı benimseyenlerin okuma gereksinmelerini karşılamak için çevirilere girişildi.

Yusuf Kâmil Paşa‘nın Fenelon‘dan çevirdiği «Terceme-i Telemak» adını taşıyan yapıt, çeviri edebiyatımızın Batı kaynaklı ilk temel klasiği oldu.

Tanzimatçıların en çok beğendikleri, yapıtlarını çevirdikleri şair ve yazarlar:

Voltaire,
Moliere,
Bernardin de Saint Pierre,
Chateabriand,
Lamartine,
Alexandre Dumas Pere,
Paul de Kock,
Victor Hugo,
Jules Verne,
Racine,
L’abbe Prevost,
Octave Feuillet,
Jean-Jacques Rousseau,
Eugene Sue,
Georges Ohnet…

Tanzimat dönemi, tüm edebiyat türlerimizi, çeviri yoluyla etkilerken, şiir de hızlı bir yenilenmeye girer. Divan şiirini benimseyen şairlerimiz, Batı’nın biçimsel ve özümsel şiir dünyasından yararlanarak, çeviri şiirlerle günümüz şiirinin ilk Batı Uygarlığı’na açılan örneklerini verirler.

Batı dünyasını oluşturan bilimsel, teknolojik yapıtlarla, fizik, kimya, jeoloji, biyoloji… gibi konular da çeviriyi kamçılar.

TANZİMAT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI (1860 – 1896)