Tarihî-Coğrafî Fin Kuramı

Tarihî-Coğrafî Fin Kuramı, Halk biliminin ilk kuram ve yöntemlerindendir. Masalların incelenmesi amacıyla geliştirilmiş, daha sonra diğer halk edebiyatı türlerinin incelenmesinde de kullanılmıştır.

Temel amacı; metinlerdeki motifleri esas kabul ederek herhangi bir metnin ne zaman, nerede ortaya çıktığını ve ilk şeklinin nasıl olduğunu belirlemeye çalışmaktır. “Motif Index of Folk Literature” bu kuramın en önemli eserlerindendir.

Tarihi-Coğrafî Fin Okulu’nun kurucusu Julius Krohn (1835-1888)dur. Julius Krohn yöntem üzerine çalışmaya başlamış, ancak erken yaşta ölmesiyle yarım kalan çalışmalarını oğlu Kaarle Krohn(1863-1933) tamamlamıştır.

Krohn, Kalevela Destanı’nın kaynaklarını tespit etmiş ve varyantların yayılma yollarını ve bunların nasıl birleştiğini açıklamıştır. Bu yöntem sözlü halk anlatılarının nerede ve ne zaman yaratıldığını ve onun muhtemel ilk şeklinin ne olduğunu belirlemeyi amaçlar.

Halkbilimi arastırmacısının yapacağı iş, bulabildiği bütün eş metinleri toplamak ve bunlardan birini asıl metin olarak kabul edip daha bütün metinler arasında yapacağı karşılaştırma sonucunda bu anlatmanın ilk şeklini kurmak olacaktır. Bütün bu çalışma anlatının yayılma yollarını, ilk defa nerede yaratıldığını belirleyebilecektir.