Yusuf Kâmil Paşa Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Yusuf Kâmil Paşa (d. Malatya/Arapgir, 1808 – ö. 1876, İstanbul)

Yusuf Kâmil Paşa; özel öğrenim gördü, Arapça, Farsça ve Fransızca öğrendi. Divan-ı Hümayun Kalemi’nde çalıştı. Mısır’a gitti. Mısır Hidivi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın kızı Zeynep Hatun’la evlendi. Kaymakam rütbesiyle asker olarak mirlivalığa kadar geldi.

1845’te de Padişah Abdülmecid, onu mir-i miranlığa (askerî ve idarî âmirliğe) yükseltti. Mehmet Ali Paşa’nın kızı Zeynep Hanım’dan ayrılması için gerici çevreler çok baskı yaptı. Ama Yusuf Kâmil Paşa bu baskılara direndi. Aydın bir kadın olan Zeynep Hanım’ı destekledi ve evli kaldı. Bunun üzerine Yusuf Kâmil Paşa Asvan’a (Güney Mısır’da Nil ırmağı kıyısında bir şehir) sürüldü. 1849’da padişahın özel fermanıyla İstanbul’a geldi. Rumeli Beylerbeyi rütbesiyle Meclis-i Vâlâ üyeliğine atandı; aynı yıl vezir oldu.

Çeşitli görevler üstlendi, 1862’de sadrazamlık ve Sultan Abdülaziz’in payitaht kaymakamlığı görevlerinde bulundu.

Ölünce, karısıyla birlikte yaptırdıkları bugünkü Üsküdar’daki Zeynep Kâmil Hastanesi’nin bahçesine gömüldü.

Yusuf Kamil Paşa’nın edebiyat çevrelerinde yazar olarak bilinmesini sağlayan, dilimize Fransız yazar Fenelon‘dan çevirdiği Telemak, Türkçe yayımlanan (1862) ilk çeviri roman olması bakımından büyük önem taşır.

Aynı kitap aradan yıllar geçtikten sonra Hasan Ali Yücel’in dünya klasiklerini Türkçeye kazandırma döneminde çevrilebildi. Çevirinin künyesi şöyle: “Telemakhos’ un başından geçenler, I, Fenelon; dilimize çev. Ziya İshan, Yayım, (Ankara): MEB, 1946, (İstanbul).

Telemak (1862)

1862 yılında Batı’dan yapılan ilk roman tercümesi Fenelon’un Telemaque (Telemak) romanıdır. Bu çeviri ile birlikte Türk edebiyatı “roman” türü ile tanışmış oldu. İlk olak Yusuf Kamil Paşa tarafından çevrilen bu romanın altı ay sonra ikinci baskısı yapılmıştır. Eser ayrıca Ahmet Vefik Paşa tarafından da çevrilmiştir.

Yusuf Kâmil Paşa’nın Telemak çevirisi;

• Özet niteliğindedir.
• İlk olarak Mecmua-i Fünûn’da yayımlanmıştır.
• Çevirinin dili ağır bir yapıya sahiptir.

Ahmet Vefik Paşa‘nın Telemak Çevirisi ise;

• Çevirinin dili daha sade ve anlaşılır bir yapıya sahiptir.
• Yusuf Kamil Paşa’nın çevirisinden daha çok beğenilmiştir.
• Çeviri tam metin olma özelliğine sahiptir.
• Çevirinin tam metni Ceride-i Havadis’te yayımlanmıştır.
• Telemak didaktik (eğitici) bir niteliğe sahiptir.

TANZİMAT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI (1860 – 1896)

• Tanzimat Dönemi Edebiyatının Oluşumu
• Yenileşme Dönemi – Tanzimat Edebiyatı Hazırlık
• Tanzimat Dönemi Edebiyatı
• Tanzimat I. ve II. Dönem Edebiyatının Genel Özellikleri
• Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı Genel Özellikleri
• Tanzimat Yazarları, Şairleri ve Eserleri
• Tanzimat Edebiyatı Sanatçılarının Özellikleri
• Tanzimat Dönemi Öğretici Metinler ve Özellikleri
• Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatında Şiir ve Özellikleri
• Tanzimat Dönemi Edebiyatında Çeviri
• Tanzimat Dönemi Edebiyatında Hikâye ve Roman
• Tanzimat Dönemi Romanları
• Tanzimat Dönemi Türk Tiyatrosu
• Tanzimat Dönemi Tiyatrosu ve Temsilcileri
• Tanzimat Döneminde Mektup
• Tanzimat Dönemi Gazete ve Gazetecilik
• Tanzimat Dönemi Edebi Metinler
• Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı İlkleri
• Tanzimat Edebiyatı İle Servet-i Fünun Edebiyatının Karşılaştırılması
• Batılılaşma Hareketleri: Tanzimat’ın Getirdiği Yenilikler
• Türk Edebiyatında Akımlar