ATATÜRK İLKE VE İNKILÂPLARI
ATATÜRK İLKE VE İNKILÂPLARI
- Cumhuriyetçilik İlkesi: Cumhuriyetçilik, milli egemenliğin hâkim kılındığı bir yönetim biçimidir.
- Halkçılık İlkesi: Cumhuriyet ile yönetilen bir ülkede, siyasal açıdan kalkınmada, yönetimde, ulus ve devlet imkânlarının kullanılmasında halk yararının gözetilmesi demektir.
- Milliyetçilik İlkesi: Türk vatandaşlarının kendi varlığı ve mutluluğu için çalışması, başka ülke insanlarının da ülke bütünlüğüne ve birliğine saygı gösterilmesi anlamı ifade edilmektedir.
- Laiklik İlkesi: Din olgusunun çağdaş bir düzeye getirilmesidir. Din ile ilgili işlerin belli bir düzen haline getirilerek devletin din ve vicdan hürriyetini tanımasıdır. Kısaca din işleri ile devlet işlerinin ayrı tutulması demektir.
- Devletçilik İlkesi: Bireylerin özel girişimlerini ve yapacakları faaliyetlerini esas almak kaydı ile gerektiğinde devletin milletimiz adına memleket ekonomisini kontrol altında bulundurması anlamı ifade edilmektedir.
- İnkılapçılık (Devrimcilik) İlkesi: Aklın, bilimin ve çağın gerektirdiği yeniliklerin, toplumun ihtiyaçları doğrultusunda yapılmasıdır.
- Tekke Zaviye ve Türbelerin kapatılması (3 Kasım 1925)
- Şapka Kanunu’nun Kabulü (25 Kasım 1925)
- Uluslararası Saat ve Takvimin Kabulü (26 Aralık 1925)
- Uluslar Arası Rakamların Kabulü (20 Mayıs 1928)
- Soyadı Kanunun Kabulü (21 Haziran 1934)
- Bazı kisvelerin giyilemeyeceğine dair kanun (3 Aralık 1934)
- Türk kadınına tanınan haklar.
– 1930 Belediye seçimlerine katılma hakkı
– 1933 Muhtarlık seçimlerine katılma hakkı
– 1934 Vekillik (millet vekili) seçme ve seçilme hakkı tanınmıştır… - Sağlık alanında yapılan inkılaplar.
- Ankara’nın Başkent Oluşu (27 Aralık 1919)
- Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922)
- Cumhuriyetin İlanı (29 Ekim 1923)
- Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924)
- Yeni Türk Devletinde Anayasa Hareketleri
a) İlk anayasanın kabulünden önce çıkarılan anayasa niteliğindeki kanunlar
b) 20 Ocak 1921 anayasası (Teşkilat-ı Esasiye)
c) 20 Nisan 1924 anayasası (İkinci anayasa) - Çok Partili Rejim Denemeleri ve Sonuçları
a) TBMM’de çeşitli grupların ortaya çıkışı
b) Müdafa-ı hukuk Grubu’nun kuruluşu ve bunun Halk fırkasına dönüşmesi (10 Mayıs 1921)
c) Terakkiperver Cumhuriyet Fıkrası (17 Kasım 1924)
– Fırkanın kuruluşu
– Şeyh Sait İsyanı ve fırkanın kapatılması (1925)
d) Atatürk’e süikast girişimi (16 Haziran 1926)
e) Serbest Cumhuriyet Fırkası (12 Ağustos 1930)
f) Menemen Olayı (23 Aralık 1930)
1. Tevhid-i Tedrisat Kanunu – 3 Mart 1924
• Öğretim birleştirilerek bütün eğitim kurumları MEB’e bağlandı.
• Medreseler kapatılarak laik eğitim anlayışı etkili hale getirildi.
• Azınlık okullarında ve yabancı okullarda dini ve siyasî amaçlı eğitim verilmesi önlendi.
2. Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun – 2 Mart 1926
• İlk, orta, lise ve yüksekokulların belli esaslara göre düzenlenmesi amaçlanmıştır.
3. Yeni Türk Harflerinin Kabulü – 1 Kasım 1928
• Batılılaşma alanında atılan önemli bir adımdır.
• Okuma- yazma kalaylaştı. Basılan kitap sayısı arttı. Avrupa ile bilgi ve kültür aktarımı kolaylaştı.
4. Türk Tarih Kurumu’nun Kurulması – 15 Nisan 1931
• Ümmetçi tarih anlayışı yerine, laik ve milli bir tarih anlayışı getirilmiştir.
5. Türk Dil Kurumu’nun Kurulması – 12 Temmuz 1932
• Türkçe’yi yabancı kelimelerden kurtarmak.
• Türkçe’nin zenginliğini ortaya koyarak, Türk dilinin dünya üzerindeki saygınlığını artırmak.
- 1921, Teşkilatı Esasiye Anayasası’nın kabulü
- 1924 Anayasası’nın kabulü
- Şeriye Mahkemelerinin Kaldırılması ve Yeni Mahkemeler Teşkilatının Kurulması Kanunu (8 Nisan 1924)
- Türk Medeni ve Borçlar Kanunu (17 Şubat 1926)
- Türk Ceza Kanunu (1926)
- Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu (1927)
- Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu (1929)
- İcra ve İflas Kanunu (1923)
- Kara ve Deniz Ticareti Kanunu (1926, 1929)
- Milli Ekonominin Kurulması – İzmir İktisat Kongresi (17 Şubat 1923)
- Aşarın Kaldırılması (17 Şubat 1925)
- Kabotaj Kanunu’nun Kabulü (1 Temmuz 1926)
- Teşviki Sanayi Kanunu’nun Çıkarılması (28 Mayıs 1927)
- Tarım Alanında Yapılan İnkılaplar: Çiftçinin özendirilmesi ile ilgili çalışmalar, örnek teşkil edecek çiftliklerin kurulması. Tarım kredi kooperatiflerinin kurulması…
- 1. ve 2. kalkınma planlarının yapılması, ticaret ve sanayi odalarının kurulması…
- Sanayi Alanında Yapılan İnkılaplar
- Ulaştırma Alanında Yapılan İnkılaplar
- Bayındırlık Alanında Yapılan İnkılaplar
- Madencilik Alanında Yapılan İnkılaplar
- Turizm Alanında Yapılan İnkılaplar