Parnasizm Edebiyat Akımı, Özellikleri, Temsilcileri

Parnasizm, Fransa’da şiir türünde ortaya çıkmış bir akımdır. Şiirdeki gerçekçilik diyebileceğimiz bir anlamda realizmle natüralizmin şiirdeki sentezinden oluşmuştur. 1886’da “Parnas” adlı derginin yayınlanmasıyla ortaya çıkmıştır (Parnas: Mitolojide ilham perilerinin yaşadığına inanılan efsanevi dağın adı).

Parnasyenler şiiri salt biçim olarak görürler. Bu nedenle biçim güzelliğini her şeyin üstünde tutarlar. Yine aynı nedenlerle ölçü ve uyağa çok önem vermişler, ritmi ön plana çıkarmışlardır.

Sözcüklerin bir arada kullanılmasından doğacak müziği de şiir için gerekli görmüşlerdir.

Parnasizm, romantizme tepki olarak doğduğu için bu akımda duygunun yerini düşünceler almış, parnasyenler şiirde ayrıntılı ve nesnel betimlemelere yer vermişler, duygusallığı reddetmişlerdir.

Şiiri, ışık, gölge, renk ve çizgilerle sağlamayı düşünürler.

“Sanat, sanat içindir” görüşünde olan parnasyenler şiirde yarar değil, güzellik ararlar.

Tarihteki mutlu dönemlere duyulan özlem, yabancı ülkelerin manzara ve gelenekleri işlenen konulardır.

Parnasyenler Eski Yunan ve Latin mitolojisine büyük hayranlık duyarlar. Dolayısıyla ele alınan bazı konular klasisizmle benzerlikler taşır.

Parnasizmin Özellikleri (Özet)

• 19. yüzyılın ikinci yarısında Fransa’da ortaya çıkmış bir akımdır.
• Kısaca “şiirde realizm” olarak tanımlanabilir.
• Romantik şiire tepki olarak şekillenmiştir.
• Sanat için sanat ilkesi benimsenmiştir.
• Seçkin bir kitleye seslenilmiştir.
• Dış gerçeği tasvir etmişler ve bundan dolayı da “tasvirci şiir” olarak değerlendirilmiştir.
• Felsefî şiir anlayışı yerleşmeye başlamıştır.
• Sözcüklerin seçiminde önemli bir dikkat geliştirilmiştir.
• Ölçü, uyak gibi ahenk unsurları önemsenmiştir.
• Biçimsel açıdan “mükemmelliyetçilik” söz konusudur.
• En çok sone nazım biçimi kullanılmıştır.
• Sanatı “güzellik” işlevi ile sınırlandırarak değerlendirmişlerdir.
• Şiirde bilimsellik, nesnellik hususlarının oluşmasına gayret edilmiştir.

Parnasizmin Başlıca Temsilcileri:

• Theophile Gautier (Tiefil Gutiye),
• Theodore de Banville (Tieodoğ dö Banvil),
• François Coppee (Fığansuva Kupe),
• Jose Maria de Heredia ( Joze Mağiya dö Heğidya),
• Sully Prudhomme,
• Theodore de Banville (Tieodoğ dö Banvil).

Türk Edebiyatında Parnasizm

Bu akımın en belirgin etkileri Tevfik Fikret‘te görülür. Kimi yönleriyle Yahya Kemal de bu akımdan izler taşır.

Sonnet
Eskiden niceleri Burgonya bahçelerinde,
Adlarını kazıdılar ağaçlara sevdiklerinin
Niceleri o canım salonlarında Louvre’ların
Burunları havada gülüp eğlendiler delice.
N’oldu peki? Şimdi kim biliyor onları? kimse,
Hepsi göçüp gittiler ardı sıra birbirinin,
Adlarını bilen yok bakın bugün hiçbirinin
Bunlar da bir zamanlar yaşadı demiyor hiç kimse.
Her şey bu hesap. Marie, Cassandre, siz Helena
(…)
— Bir günlüktür saltanatı zambakların, güllerin —

Gelip Ronsard, Seine’de, o sırrı Loire’larda
Ölümsüz etmeseydi sizi bu dünyada, acaba
Kim ederdi lafını sizin de yaşadığınızın.

Jose Maria de Heredia
Çeviri: İlhan Berk

Ayrıca bakınız:

EDEBİYAT/KÜLTÜR/SANAT/FİKİR AKIMLARI

• Edebiyat Akımı veya Edebî Akım Nedir?
• Edebi Akımlar / Edebiyat Akımları, Özellikleri, Temsilcileri (ÖZET)
• Edebiyatın Sanat Akımları ile İlişkisi
• Klasisizm
• Romantizm (Coşumculuk)
• Realizm (Gerçekçilik)
• Naturalizm (Doğalcılık)
• Parnasizm
• Sembolizm (Simgecilik)
• Simgecilik Nedir? 
• Sürrealizm (Gerçeküstücülük)
• Empresyonizm (İzlenimcilik)
• Kübizm
• Ekspresyonizm (Dışavurumculuk)
• Dadaizm
• Egzistansiyalizm (Varoluşçuluk)
• Fütürizm (Gelecekçilik)
• Entüisyonizm (Sezgicilik)
• Letrizm (Harfçilik)
• Pozitivizm (Olguculuk)
• Modernizmi Esas Alan Yazarlar ve Eserleri 
• Postmodern Edebiyat
• Modernist Akımlar