Türkçede “ki” ve imlâsı: İlgi Zamiri ki, ki Bağlacı, ki Yapım eki

İlgi zamiri “-ki” ve özelikleri

– Belirtili isim tamlamasında tamlananın yerine kullanılır.

– Tamlayan eklerinin üzerine gelir.

– Ek hâlindeki tek zamirdir. “-ki”

– Eklendiği kelimeye bitişik yazılır ve bir ismin (tamlananın) yerini tutar.

– Büyük ve küçük ünlü kurallarına uymaz; sadece -ki şekli vardır:

Örnekler:
» benim kalemim ⇒ benimki
» onun eli ⇒ onunki
» Orhan’ın puanına nazaran Hakan’ınki daha yüksek.
» Cemal’in defteri seninkinden daha düzenli.

Türkçede üç tane “ki” vardır, bunların imlâsı (yazımı) şöyledir:

a) “ki” Bağlacı

Sadece “ki” biçimi vardır.
Kendinden önceki ve sonraki kelimelerden ayrı yazılır.
Türkçe değil, Farsça bir bağlaçtır ve Türkçe cümle yapısına aykırı olarak kullanılır.
“ki” ile başlayan bir ara cümle asıl cümlenin içinde kısa çizgiler arasında verilebilir:

Bu ezanlar –ki şahadetleri dinin temeli-
Yağmur yağmadı ki mantarlar ortaya çıksın.
Bir şey biliyor ki konuşuyor.

b) “-ki” İlgi Zamiri

Eklendiği kelimeye bitişik yazılır ve bir ismin (tamlananın) yerini tutar.

Büyük ve küçük ünlü kurallarına uymaz; sadece -ki şekli vardır:

senin kalemin ⇒ seninki,
Ali’nin eli ⇒ Ali’ninki,
onun düşüncesi ⇒ onunki…

c) “-ki” Yapım Eki

İsimlere eklenerek yer ve zaman bildiren sıfatlar türeten ektir.

Zaman bildiren kelimelerin sonuna doğrudan eklenirken, yer bildiren sıfatlar türetirken “-dE” hâl ekiyle birlikte kullanılır.

Sadece -ki ve az da olsa -kü şekilleri vardır:

bu yılki sınav,
yarınki maç,
dünkü film,
bugünkü aklım…
masadaki kitaplar,
duvardaki saat,
evdeki hesap…