Cavit Orhan Tütengil Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Cavit Orhan Tütengil (D: 17 Ocak 1921, Tarsus, Mersin – Ö: 7 Aralık 1979, Levent, İstanbul) Bilim adamı, eğitimci, yazar.

Cavit Orhan Tütengil, Tarsus’un Sebil Köyü’nde doğdu. İlk ve ortaokulu Tarsus’ta okudu. Parasız yatılılık sınavını kazandığı İstanbul Haydarpaşa Lisesi’ni 1940’da bitirdi. Siyasal Bilgiler Fakültesi sınavını birincilikle kazandı, ancak Yüksek Öğretmen Okulu Felsefe Bölümü’ne girdi. Yüksek Öğretmen Okulu öğrencisi olarak 1944’te İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nü ve 1958’de aynı üniversitenin İktisat Fakültesi’ni bitirdi.

1944-1953 yılları arasında Antalya ve Diyarbakır liselerinde felsefe, Kepirtepe ve Aksuköy enstitülerinde “meslek dersi” öğretmeni olarak bulundu. 1950-1951 öğretim yılını Milli Eğitim Bakanlığı’nca mesleki incelemelerde bulunmak üzere gönderildiği Fransa’da geçirdi. Askerliğini topçu subayı olarak Erzincan’da yaptı. 1953’te İktisat Fakültesi’nde sosyoloji asistanı olarak görev aldı.

1956’da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde savunduğu “Montequieu’nun Siyasi ve İktisadi Fikirleri” adlı doktora tezi ile Türk Dil Kurumu Bilim Ödülü’nü kazandı 81957). 1960’ta “İçtimai ve İktisadi Bakımdan Türkiye’nin karayolları” adlı çalışmasıyla doçent oldu. 1962-1963 öğretim yılını, İngiltere’de geçirdi. Rıza Nur’un elyazması kitaplarını ve Ziya Gökalp‘in Londra’da yayınlanan “ilk” yazısını bularak kamuoyuna tanıttı.

Arkadaşları ile birlikte 1942’de İstanbul’da Değirmen ve 1953’te Diyarbakır’da Çizgi adlı düşün ve sanat dergilerini çıkardı.

İktisat Fakültesi’nde ve fakülteye bağlı Gazetecilik Enstitüsü’nde öğretim üyesi iken anarşinin büyük boyutlara ulaştığı dönemde silahlı bir saldırı sonucu öldürüldü.

Cavit Orhan Tütengil’in Eserleri:

• Köy Enstitüsü Üzerine Düşünceler (1948),
• Ziya Gökalp Bibliyografisi (1949,
• Prens Sebahattin (1954),
• Montesquieu’nün Siyasi ve İktisadi Fikirleri (1954),
• Ziya Gökalp Üzerine Notlar (1956),
• Prens Sebahattin (1954),
• İçtimai ve İktisadi Bakımdan Türkiye’nin Kara Yolları (1961),
• Rıza Nur Üzerine (1965),
• Diyarbakır Basını ve Bölge Gazeteciliğimiz (1966),
• Azgelişmiş Ülkelerin Toplumsal Yapısı (1966),
• Köy Sorunu ve Gençlik (1967),
• Ağrı Dağındaki Horoz(Denemeler (1968),
• İngiltere’de Türk Gazeteciliği (1969),
• Türkiye’de Köy Sorunu (1969),
• Sosyalbilimlerde Araştırma ve Metot (1969),
• Az Gelişmenin Sosyolojisi (1970),
• 100 Soruda Kırsal Türkiye’nin Yapısı (1975),
• Temeldeki Çatlak (1975),
• Atatürk’ü Anlamak ve Tamamlamak (1975),
• Prens Lütfullah Dosyası(Vedat Günyol ile birlikte) (1977).