Öksüz Dede Kimdir? Âşık Edebiyatı şairlerinden Öksüz Dedenin Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri, Şiirleri

III. Murat zamanında yapılan 1577-1590 yılları arasındaki İran seferlerine değinmesinden, Ferhad Paşanın İran şehzadesi Haydar Mirza’yı rehine olarak İstanbul’a getirmesini anlatmasından, Öksüz Dede’nin XVI. yüzyılın ikinci ya­nsında yaşadığı sonucuna varılabilir. Halk şiirinde Öksüz Dede’nin dışında bir de Öksüz Aşık mahlasıyla şiirler söyleyen aşık vardır. Bu aşığın XVII. yüzyılda yaşadığı düşünülmektedir. Her iki aşığın şiirleri isimlerinden dolayı birbirine karıştırılabilmektedir.

Biçim bakımından ilk Türkü metnini XVI. yüzyılda Öksüz Dede vermiştir.

Sabahtan Uğradım Ben Bir Güzele

Sabahtan uğradım ben bir güzele
Gördüm güzelliğin bildirip gider
Yine kul oldum da durdum selama
Kendin engelinden sakınıp gider.

Ben yar ile süremedim demledi
Sayamadım ak gerdanda tenleri
Devşirmiş dağlarda mor çiğdemleri
Kolların kaldırmış sokunup

Sana huri derler hurisin huri
Yüzünde yanıyor Mevlâ’nın nuru
Mahın çevresinde aşk yıldızları
Gerdanında tenler şakınıp gider.

Gözünde ışıldar sevdanın nuru
Aslı melek nesli kendisi huri
Öksüz derdmendim gelmedi deyu
Dönmüş ensesini takınıp gider.

Gözlerine Kurban Olduğum

Ela gözlerine kurban olduğum
Ecelim gelmeden öldürme beni
Gizlice uğrunda severim seni
Sırrımı kimseye bildirme teni.

Seni bana veren o yüce Gani
Alırlar elimden korkanm seni
Kaddimi büküp de öldürsen beni
Üstüme düşmanım güldürme teni.

Ölüm dedikleri gelmez aynıma
Sığa ak kolların dola boynuma
Soyunup eynini girsem koynuna
Sabah oldu diye kaldırma teni.

Öksüz Aşık bunu böyle söyledi
İndi aşkın deryasını boyladı
Senin aşkın beni mecnun eyledi
Dağlara düşürüp gezdirme beni.

Gül Budanmış Dal Dal Olmuş

Gül budanmış dal dal olmuş
Menekşesi yol yol olmuş
Siyah zülfün tel tel olmuş

Biz şu yerlerden gideli
Gurbet illere düşeli
Gül menekşeye karışmış
Küskün olanlar barışmış
Taze fidanlar erişmiş

Biz şu yerlerden gideli
Gurbet illere düşeli

Öksüz Aşık der bu sözü
Hakka çevirmiştir yüzü
Öldü zannettiler bizi

Biz şu yerlerden gideli
Gurbet illere düşeli