İvo Andriç Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Andriç, İvo (d. 10 Ekim 1892, Dolac, Travnik, Bosna – ö. 13 Mart 1975, Belgrad, Yugoslavya) Sırp-Hırvat dilinde yazdığı roman ve öykülerle 1961 Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan yazar.

İvo Andriç; Zagreb, Viyana, Kraköw ve Graz’da öğrenim gördü. “Osmanlı Yönetimindeki Bosna-Hersek’te Kültür Yaşamı” konulu teziyle Graz Üniversitesi’nden doktora aldı.

Hem düzyazı hem de şiir alanındaki yeteneği kısa sürede dikkati çekti ve içedönük, lirik düzyazı yapıtı Ex Ponto (1918) ile adını duyurdu. Bu yapıtı, I. Dünya Savaşı sırasında milliyetçi etkinlikleri dolayısıyla Avusturya-Macaristan yetkilileri tarafından göz hapsinde tutulduğu dönemde kaleme almıştı. 1920’den sonra da zaman zaman öykü kitapları yayımladı.

I. Dünya Savaşı’nı izleyen yıllarda Yugoslav Dışişleri Bakanlığı’nda görev aldı. Roma, Budapeşte, Madrid, Cenevre, Berlin gibi kentlere görevli olarak gitti. Ama yapıtlarında işlediği temaların ve psikolojik incelemelerin esin kaynağı, kendi yurdunun zengin etnik bileşiminin yarattığı tiplerdi.

II. Dünya Savaşı sırasında yazdığı üç romandan ikisi, Travniâka hronika (1945; Gün Batarken, 1963) ve Na Drini cuprija (1945; Drina Köprüsü. 1962, 1999) Bosna tarihiyle ilgiliydi.

Andriç’in yapıtları, onun determinist felsefesini ve insanları esirgeme duygusunu yansıtır. Nesnelliğin ve ağırbaşlılığın ağır bastığı yapıdan, olağanüstü güzellikte ve temiz bir dille yazmıştır.

Nobel Ödülü komitesi Andriç’in yapıtlarını değerlendirirken Drina Köprüsü’nün “epik gücüne” özellikle değinmiştir. Bu roman Türkçe dahil 20 kadar dile çevrilmiştir.

Andriç’in Türkçeye çevrilen diğer eserleri:

• Ver Elini Çocukluk (1978),
• Prokleta aveija (1955; Uğursuz Avlu, 1964),
• Priça o Kmetu Simanu (Irgat Siman, 1976, 1983),
• Bosna Hikâyeleri (1965)
• Travnik Günlüğü (1999) vardır.