Etken Fiil (Etken Çatı)

– Etken fiilin belirttiği işi, oluşu, hareketi, durumu ve kılışı yapan öznenin kendisidir.
– Özne gerçek öznedir.
– Dilimizde tüm fiiller kök hâlinde iken etkendir.
– Bu fiiller geçişli de olabilir geçişsiz de.

• Yaşlı nine, çocuktan kendisini karşı tarafa geçirmesini istedi.
• Çocuk da öğrenciliğin verdiği bir bilinçle seve seve ona yardım etti.
• İlerleyen saatlerde fırtına başlamıştı.
  (Fırtına: Gerçek Özne) (Başlamıştı: Etken çatılı fiil)
• Kitap, ikinci dünya savaşında yaşananları anlatıyor.
  (Kitap: Gerçek Özne) (Anlatıyor: Etken çatılı fiil)
• Kendisi hala gelmedi.
  (Kendisi: Gerçek Özne) (Gelmedi: Etken çatılı fiil)
• Sabah erkenden yürüyüşe çıktım.
  (Ben: Gizli Gerçek Özne) (Çıktım: Etken çatılı fiil)
• Gül, sulanmayınca soldu.
  (Gül: Gerçek Özne) (Soldu: Etken çatılı fiil)

• Çocuk, odada kitap okuyor.
• Annem gömleğimi ütülememiş.
• Onlar/ Beni de davete çağırdılar.
• Öğretmen soruyu dün çözmüş.
• Hırsızlar bankayı soymuş.

Yukarıdaki cümlelerde geçen okumak, ütülemek, çağırmak, çözmek ve soymak fiilleri -l ve –n çatı eklerini almamıştır ve eylemleri yapan, yani özneleri bilindiğinden bu fiiller etken çatılı fiillerdir.

Örnek Soru: 

Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi etken çatılıdır?

A) Semtimize bu yıl yeni parklar yaptırılıyor.
B) Otomobilimiz on gündür boyanıyor.
C) Hırsızlar her gün birer ikişer yakalanıyor.
D) Çocuklar oyun sahasının yokluğundan yakınıyor.
E) Sokak lambaları tamir ediliyor.