Anlam İlişkilerine Göre Kelimeler Konu Testi

Anlam İlişkilerine Göre Kelimeler Konu Testi Ölçme ve Değerlendirme Soruları

1. Çok anlamlı ve eş sesli kelimeler arasındaki farkı açıklayınız.
2. Eş sesli kelimeler aynı kökten mi gelmektedir?
3. Eş anlamlı kelimelerin bazılarının başka dillerden girmiş olması neyi gösterir?
4. Bütün eş anlamlı kelimelerin birbirinin yerine kullanılıp kullanılamayacağını örneklendirerek açıklayınız.
5. Eş anlamlı, eş sesli, çok anlamlı, zıt anlamlı kelimeler ifadeye ne kazandırır?

6. Aşağıdaki cümleleri tamamlayınız.
•……………… kelimelere eş sesli kelime denir.
•……………… çok anlamlılık oluşur.

7. Aşağıdaki cümlelerin başına, verilen bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
( ) Çok anlamlılıkla eş anlamlılık aynı anlamdadır.
( ) Eş sesli kelimeler birbirinin mecazı değildir.
( ) “-ma” eki fiillere gel irse zıt anlamlı kel ime türetir.
( ) Eş anlamlı kelimelerin çoğu yabancı dillerden alınmıştır.

8. İçinde “ayak” kelimesi geçen aşağıdaki cümlelerin hangisinde çok anlamlılık söz konusudur?
A) Yarış atının ayağı aksıyor.
B) Ayakkabılarım ayağımı sıktı.
C) Masanın ayağı kırıldı.
D) Ali’nin ayağı taşa takıldı.
E) Yürümekten ayaklarım su topladı.

9. Aşağıdaki eşleştirmelerin hangisi zıt anlamlı değildir?
A) Güçlü-Güçsüz B) Acı-Tatlı C) Aşağı-Yukarı D) Ak-Kara E) Gece-Gündüz

10. Aşağıdakilerden hangisinin eş anlamlısı yoktur?
A) Kara B) Muallim C) Arzu D) Dil E) Erken

11. Aşağıdaki ikililerden hangisi her cümlede birbirinin yerine kullanılabilir?
A) Eş-Dost
B) Çekinmek-Kaçınmak
C) Küsmek-Darılmak
D) Deprem-Zelzele
E) Beklemek-Durmak

CEVAP ANAHTARI

1. Çok anlamlı ve eş sesli kelimeler arasındaki farkı açıklayınız.

Çok anlamlı kelime: Bir kelimenin zamanla farklı anlamlar kazanmasıdır. (örn. ağız: insan organı / mağara girişi)
Eş sesli kelime: Yazılış ve okunuşu aynı, anlamı tamamen farklı kelimelerdir. (örn. yüz: rakam / insanın yüzü / su yüzü)

2. Eş sesli kelimeler aynı kökten mi gelmektedir?

Hayır. Eş sesli kelimeler aynı kökten gelmez, tesadüfen aynı biçimde yazılır ve okunurlar.

3. Eş anlamlı kelimelerin bazılarının başka dillerden girmiş olması neyi gösterir?

Bu durum, dilimizin farklı kültür ve dillerden etkilendiğini ve zenginleştiğini gösterir. (örn. öğretmen – Türkçe, muallim – Arapça)

4. Bütün eş anlamlı kelimelerin birbirinin yerine kullanılıp kullanılamayacağını örneklendirerek açıklayınız.
Bütün eş anlamlı kelimeler her zaman birbirinin yerine kullanılamaz. Çünkü bağlama göre anlam farkı oluşabilir.

Örn.: şair – ozan (kullanılabilir).
Ama dil – lisan: her yerde kullanılmaz (ana dili Türkçe deriz, ana lisanı Türkçe denmez).
Yürek – Kalp kelimeleri eş anlamlıdır. “Kalp krizi geçirdi” cümlesinde yürek kullanılamaz. Ama “Yürekli/kalpli bir insan” denebilir.

5. Eş anlamlı, eş sesli, çok anlamlı, zıt anlamlı kelimeler ifadeye ne kazandırır?

Eş anlamlı: Anlatımı zenginleştirir.
Eş sesli: Söze çok anlamlılık ve farklılık katar.
Çok anlamlı: Dilde mecaz, yan anlam ve çeşitlilik sağlar.
Zıt anlamlı: Anlatımı kuvvetlendirir, karşılaştırma yapmaya imkân tanır.

6. Aşağıdaki cümleleri tamamlayınız.

Yazılış ve okunuşu aynı, anlamları farklı kelimelere eş sesli kelime denir.
Bir kelimenin zamanla farklı anlamlar kazanmasıyla çok anlamlılık oluşur.

7. Aşağıdaki cümlelerin başına, verilen bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

(Y) Çok anlamlılıkla eş anlamlılık aynı anlamdadır.
(D) Eş sesli kelimeler birbirinin mecazı değildir.
(D) “-ma” eki fiillere gelirse zıt anlamlı kelime türetir. (git–gitme)
(D) Eş anlamlı kelimelerin çoğu yabancı dillerden alınmıştır.

8. İçinde “ayak” kelimesi geçen aşağıdaki cümlelerin hangisinde çok anlamlılık söz konusudur?

C) Masanın ayağı kırıldı.
→ “Ayak” kelimesi burada insan/organ anlamından farklı olarak eşya parçası anlamında = çok anlamlılık.

9. Aşağıdaki eşleştirmelerin hangisi zıt anlamlı değildir?

Ak – Kara → ❌ “kara” kelimesinin zıt anlamlısı “beyaz”dır.

10. Aşağıdakilerden hangisinin eş anlamlısı yoktur?

- Kara → Siyah (eş anlamlısı vardır)
- Muallim → Öğretmen (eş anlamlısı vardır)
- Arzu → İstek, dilek (eş anlamlısı vardır)
- Dil → Lisan (eş anlamlısı vardır)
- Erken → Tam eş anlamlısı yoktur (yakın anlamlısı vaktinden önce olabilir ama bu eş anlamlı sayılmaz).