Zamir "n" si (pronominal n) kaynaştırma harfi değildir.
Kaynaştırma harfleri (n-y-s-ş) sadece iki ünlü arasına girer; zamir n'sinde böyle bir kural yoktur. Zamir n'si sadece iyelik eki ve bazı zamirlerden sonra kullanılmaktadır.
Örnek:
- peşinden > peş – i – n – den
- evinde > ev-i-n-de
- evdekinden > ev-de-ki-n-den
Ayrıca bakınız:
----------------
Zamir n’si üçüncü şahıs iyelik eki, aitlik eki ve bazı zamirlerden sonra
kullanılmaktadır. Bu unsurun ortaya çıkma sebebi, ondan önce gelen ünlülerin
eskiden genizsi özelliğe sahip olmasıdır. Hâl ekleri bu tür ünlüyle biten dil
birimlerinin üzerine ilave edildiğinde, nazallıktan dolayı aralarında sanki bir n
sesi varmış gibi algılanmış ve bu, zamanla dilde sabitlenmiştir.
Çağdaş dönemde olduğu gibi, proto-Türk döneminde de genizsi ünlüler
her ağızda var olmamıştır. Böyle ünlülerin olmadığı ağızlarda ve onların devamı
olan dillerde, meselâ, Karluk grubunda, doğal olarak zamir n’si söz konusu
değildir. Dolayısıyla, Uygurca, Özbekçe gibi dillerde zamir n’sinin yokluğu eski
hadisedir, bunu tarihen bir ses düşmesi olarak görmemek gerekir.
Üçüncü şahıs zamirinin yanı sıra, diğer şahıs zamirlerinin de tarihen
genizsi ünlü içerdiği kuvvetle mutemeldir. Bu hipotezle sadece zamir n’sinin
değil, aşağıdakilerin de kaynağı açıklığa kavuşur:
a) *be/*bi ve *se/*si olarak onarılan birinci ve ikinci şahıs zamirlerinin
sonraları neden n sesi aldığı;
b) Birinci şahıs zamirleri ve birinci şahıs eklerinde, özellikle de onların
çoğul türlerinde neden b>m ses değişmesi görüldüğü;
c) İkinci çoğul şahıs eki -sIz biçiminin Oğuz grubunda neden -sInIz
şekline dönüştüğü;
d) Eski Türkçede -kA ve -gArU şeklinde olan yönelme ve yön eklerinin 3.
şahıs iyelik ekinden sonra neden -ŋA ve -ŋArU olarak biçimlendiği.
Kaynak: Prof. Dr. Vügar Sultanzade; Doğu Akdeniz Üniversitesi.
