+1 oy
9.7k gösterim
tarafından
Tanzimat edebiyatındaki sözlükler veya lügatler hangileridir?

1 cevap

0 oy
(30.4k puan) tarafından
tarafından seçilmiş
 
En İyi Cevap

Şu makaleyi inceleyiniz->

Türk Sözlükçülük Geleneği Açısından Osmanlı Dönemi Sözlükleri ve Şemseddin Sâmî’nin Kâmûs-ı Türkî’si (Yrd.Doç.Dr. Paşa YAVUZARSLAN)

Bu yazıda, Tanzimat ve sonrasında yazılan sözlüklerin leksikografik prensipleri işlenmiştir. Tanzimat’tan sonra Arapça-Türkçe ve Farsça-Türkçe sözlükler yerine Türkçe açıklamalı sözlüklerin yazılması ihtiyacının nasıl doğduğu ve geliştiği kronolojik olarak işlenmiştir. Bununla birlikte Arap sözlükçülük geleneğinden Batı sözlükçülük geleneğine geçiş olan Şemseddin Samî’nin Kâmûs-ı Türkî’sinin Türk leksikografisindeki yeri belirlenmeye çalışılmıştır. Kâmûs-ı Türkî’yle Şemsettin Sâmî’nin Türk sözlükçülüğüne getirdiği yeniliklerin neler olduğu örnekleriyle ortaya konulmuştur. Türk sözlükçülüğünün geçirmiş olduğu evreler tespit edilmeye çalışılmış ve bugünkü Türkçe sözlüklerin temeli olan Kâmûs-ı Türkî’nin döneminde yazılan diğer Osmanlıca sözlüklerden ayrıldığı leksikografik prensipleri ayrıntılı olarak izah edilmiştir.

Anahtar sözcükler: Sözlük bilimi, Türk sözlük bilimi, Türk sözlükçülük tarihi, Osmanlı sözlükçülüğü, Kamus-ı Türkî, tarihî sözlükçülük, ansiklopedik sözlük, iki dilli sözlükler

***
Türk sözlük biliminin temelleri şüphesiz Arap sözlükçülüğü prensiplerinde kaleme alınan Kâşgarlı Mahmûd’un Dîvânu Lügâti’tTürk’üne kadar uzanır. Türk Sözlükçüğünün en eski kaynağı olan Dîvân’dan Kâmûs-ı Türkî’ye kadarki dönemde yazılı olan gerek manzum gerekse sözlük tertibindeki bütün yazma ve basma eserler ya Farsça- Türkçe ya da Arapça- Türkçe olup, Arap sözlükçülük geleneğinde düzenlenmiştir (Ölmez, 1994: 88; Ermers, 1999:18; Aksan 1998:115).

En eski sözlüklerimiz arasında yer alan Kâşgarlı’nın Dîvânu Lügâti’tTürk’ü, Zemahşerî’nin Mukaddimetü’l-Edeb’i, Ebû Hayyân’ın Kitâbu’l-İdrâk li-Lisâni’l-Etrâk’i ve İbni Mühennâ’nın sözlüğü, hep bu sistemin birer
örneğidir. Bunun sebebini ise Ülkütaşır, şu şekilde dile getirmektedir (Ülkütaşır, 1948:45).

Makalenin Devamı indir-> Türk Sözlükçülük Geleneği Açısından Osmanlı Dönemi Sözlükleri ve Şemseddin Sâmî’nin Kâmûs-ı Türkî’si (Yrd.Doç.Dr. Paşa YAVUZARSLAN)

...