Ceyhun Atuf Kansu Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri | ||
Ceyhun Atuf KANSU |
||
Eğitimci anne ve babanın, Müfdale Hanım ve Nafi Atuf Bey'in oğlu, gazeteci Işık Kansu'nun babasıdır. Annesinin ölümü üzerine, Ulusal Kurtuluş Savaşı'na omuz vermek üzere Ankara'ya geçen babasının yanına gönderildi. İlkokulu Ankara Necatibey İlkokulu'nda (1932) tamamladı. Ortaöğrenimini Ankara Gazi Lisesi'nde (1938) bitirdi. Yayımlanmış ilk şiiri de Gazi Lisesi'nin dergisi Filiz'de 15 ocak 1938'de yayımlandı. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde okurken ilk kitapları çıktı: Bir Çocuk Bahçesi'nde (1941), Bağbozumu Sofrası (1944). Bu iki kitabında, doğa, çocuk ve yurt sevgisine ağırlık verdi. Bu arada, birçok dergide de yazı ve şiirleri yayımlandı. Tıp Fakültesi'ni tamamlayıp (1944), ihtisasını çocuk hastalıkları üzerine yaptı. Bir süre Ankara'nın gecekondu semti Altındağ'da sağlık ocağına benzer bir poliklinik açarak, halk çocuklarına sağlık hizmeti götürmeye çalıştı. Bu dönem içinde Çocuklar Gemisi (1946) adlı kitabı çıktı. Kendi isteğiyle Tokat/Turhal'a gitti ve Turhal Şeker Fabrikası'nda uzun yıllar doktorluk yaptı. Turhal'da bulunduğu dönem içinde halkın sorunlarına eğildiği, yurdu ve bu yurdun insanlarını betimlediği şiirlerinden oluşan Yanık Hava (1951), Haziran Defteri (1955) ve Yurdumdan (1960) adlı şiir kitapları çıktı. 1959 yılında Ankara'ya geldi ve Şeker Şirketi Genel Müdürlüğü ve Ankara Şeker Fabrikası'nda doktorluğa başladı. 1960'lı yılların ardından şiirleri ve yazılarını toplumsal sorunlar ve Mustafa Kemal Atatürk'ün öğretisi üzerinde yoğunlaştırdı. Bunun dışında çok sayıda dergi ve gazetede yazıları ve şiirleri yayımlandı. İlk yıllarda Gençlik dergisinde (1938-1941) yayımladığı ilk şiirleri Bir Çocuk Bahçesinde adlı yapıtı oluşturdu. Bu şiirleri inkılapçı Gençlik'te çıkanlar (1941-1943) izledi, onlar da Bağbozumu'nda toplandı. Bu şiirlerinde "halk şiiri geleneğini" sürdürdü. 1940-1945 yılları arasında da ürünlerini Ülkü ve Millet dergilerinde yayımladı. 1945 sonrası Yeni Şiire geçti, toplumcu gerçekçi şiirin özellikle 1960'tan başlayarak başarılı ustası durumuna geldi. 1940'lı yıllarda filizlenen Yeni Şiir akımı içinde yer aldı, bir anlamda 1940 kuşağı şairi sayıldı. Ama Garipçilere de en uzak bir şair konumunu korudu. Şiirden bekleneni, şiirin neyi anlatması gerektiğini şöyle anlattı:
Ankara'da geçirdiği bir rahatsızlık sonucu yaşama gözlerini yumdu. Ölümünden sonra Vecihi Timuroğlu, yayımlanmış şiir kitaplarını derledi. Bu kitaplar, İş Bankası Yayınları arasında çıktı. Muzaffer Uyguner'in titiz çalışmaları sonucunda Kansu'nun kitaplaşmamış şiir ve düzyazıları da derlendi. Bu çalışma sonucunda 1991 yılında Güneş Salkımı, 1992 yılında da Bir Kasabadan Resimler, 1994 yılında Halk Albümü adlı kitaplarla, kitaplaşmamış şiirleri gün yüzüne çıktı. İlgaz dergisinde daha önce yayımlanmış olan "Söylevi Okurken" adlı dizisi, diğer dergilerde yayımlanan Söylev'e ilişkin yazılarla birlikte Bilgi Yayınevi'nce Söylevi Okurken adıyla basıldı. Ayrıca 1996'da Atatürkçü Olmak, 1997'de de Ya Bağımsızlık Ya Ölüm, Cumhuriyet Ağacı, Halk Önderi Atatürk, Atatürk ve Kurtuluş Savaşı adlı kitaplarının yeni basımları yapıldı. Kansu'nun yayımlanmamış şiirlerinin bir başka seçkisi olan Kardeş Sofrası da yine Bilgi Yayınevi tarafından 2004 yılında basıldı. Köy Öğretmenine Mektuplar (1964; Türk Dil Kurumu 1965 Deneme Ödülü'nü), Sakarya Meydan Savaşı, Behçet Kemal Çağlar Ödülü'nü kazandı (1970). Ceyhun Atuf Kansu adına ailesi tarafından düzenlenen şiir ödülü her yıl bir şairimize veriliyor. 1986 yılında konulan Ceyhun Atuf Kansu Şiir Ödülü'nü, ilk olarak 1993 yılında Sivas'ta yitirdiğimiz Behçet Aysan, Eylül yapıtıyla kazanmıştı. Ardından, sırasıyla 1987'de Şükrü Erbaş Yolculuk, 1988'de Emirhan Oğuz Ateş Hırsızları Söylencesi, 1989'da Müslim Çelik Peryavşan, 1990'da Salih Bolat Karşılaşma, 1991'de Ahmet Ada Aşk Her Yerde, 1992'de Hüseyin Yurttaş Kod Adı Mansur, 1993'te Hidayet Karakuş Sesini Bana Bırak ve 1994'te Abdülkadir Budak İmzası Gül adlı yapıtlarıyla ödülü aldılar. 1995 yılında da ödül, Sürek Avında Dünya adlı kitabıyla Ali Cengizkan'a verildi. 1996'da Gültekin Emre Taşı Sula, 1997'de Oya Uysal Uçuruma Düşen Nehir adlı yapıtıyla ödülü kazandı. 1998'de Suyla Sınanmış Şiirler'le Ahmet Uysal, 1999'da Suç Duyurusu'yla Hicri İzgören, 2000'de Yer Bezinden Bir Köle'yle Hüseyin Peker, 2001'de Ateşin Düştüğü Yer'le Arif Berberoğlu, 2002'de Sözümüz Vardı'yla Ahmet Özer, 2003'te Kumral Gökkuşağı'yla Turgay Fişekçi ve 2004'te Yalnız Karanfil Sokağı'yla Aydın Hatipoğlu 2005'te Yorgun Denge'yle Hüseyin Atabaş ödülü alan şairler oldu. Ceyhun Atuf Kansu'nun EserleriŞiir:
Makale, İnceleme, Deneme:
Çocuk Kitapları:
Ödülleri:
Ceyhun Atuf Kansu'nun Şiirlerinden Örnekler
|