Eksiltili Cümle, eksiltili cümle meselesi

[edebiyatci]

Eksiltili Cümle Nedir? Özellikleri, Örnekleri

Eksiltili Cümle: Yüklemi bulunmayan cümlelerdir. Cümledeki yargının ne olduğu okuyucunun yorumuna bırakılan cümlelerdir.

Örnek:

• Karşımızda geniş ve yemyeşil bir ova...
• Onun tam ortasında küçük ama çok güzel bir göl...

cümlelerinde yüklem yoktur. Üç noktalar yüklemin eksik olduğunu gösterir. Ancak biz cümlede "vardı, görünüyordu, bulunuyordu" gibi bir yargının verilmek istendiğini anlıyoruz. Öyleyse bu cümleler eksiltili cümlelerdir.

* İsim cümlelerinde yüklemi oluşturan ek-fiilin bulanmaması da cümleyi eksiltili hale getirir.

Örnek:

• O bana senden daha yakın.

cümlesinde yüklem olarak düşünülen "yakın" sözü "-dır" ekfiilini açık olarak almadığı için cümle eksiltili sayılır. Çünkü biz, "-dır" ekfiili bulunmadığı için cümleye ayrı bir yüklem verebiliriz. Yukarıdaki örneğin sonunda "... yakın olmalı, yakın duruyor" gibi değişik yüklemler düşünebiliriz.

* Kimi sıralı cümlelerde birinci cümlenin yüklemi söylenmezse cümle yine eksiltili olur.

Örnek:

• Önce biraz ders, ardından top oynamaya gidildi.

cümlesinde "ders" sözü yargıya bağlanmamıştır. Ancak biz cümleye virgülden önce "yapıldı, çalışıldı" gibi bir yüklem getirebiliriz. Öyleyse okuyucunun yorumuna bırakılan bu cümle de eksiltilidir.

* Konuşmalarda çoğu zaman eksiltili cümleler kullanılır.

- Beni kim aradı?
- Arkadaşın. (eksiltili cümle)
- Saat kaçta?
- İki buçukta.(eksiltili cümle)

Örnek Soru: (1994-ÖYS)

Aşağıdakilerin hangisinde verilen dizeler eksiltili cümle durumundadır?

A) Benim bildiğim Atatürk Bir sevgidir sonsuz
B) Benim bildiğim Atatürk Alçıya mermere sığmaz
C) Benim bildiğim Atatürk Bir atılımdır durmayan
D) Benim bildiğim Atatürk Bir anlamdır kocaman
E) Benim bildiğim Atatürk Camdan çerçeveden uzak

Cevap: E

Kaynak: https://www.turkedebiyati.org/Dersno..._cumleler.html