Hicviye

[ahbar]

HİCVİYE: Bir kimseyi yerme, alay etme, gülünç duruma düşürme amacıyla yazılan şiirlere hicviye denir.

Halk edebiyatında taşlama biçiminde kullanılan kelime bugün yergi olarak kullanılmaktadır.

Divan edebiyatında bu türden yararlanılarak bazı kişilerin olumsuz yanları ya da toplumun aksak yönleri eleştirilmiştir.

Bu konuda en başarılı örnekleri Nefi vermiştir. Nef'i'nin sadece hicviyelerinden oluşan Siham-ı Kaza isimli bir eseri vardır. Şeyhi'nin Harname adlı mesnevisi de hiciv türünde yazılmış önemli bir mesnevidir.

Hiciv Örnekleri için ayrıca bakınız->>

• Nefi Hicviye Örnekleri

[refresh]

Hiciv Örnekleri


Harnâme

Bir eşek var idi zaif ü nîzar
Yük elinden katı şikeste vü zâr

Gâh odunda vü gâh suda idi
Dün ü gün kahr ile kısuda idi

Ol çeker idi yükler ağır
Ki teninde tü komamıştı yağır

Dudağı sarkmış u düşmüş enek
Yorulu arkasına konsa sinek

Kargalar derneği kulağında
Sineğin seyri gözü yağında

Arkasından alınca palanı
Sanki it artuğıydı kalanı

Bir gün ıssı eder himayet ana
Ya'ni kim gösterir inayet ana

Aldı palanı vü saldı ota
Otlayurak biraz yürüdü öte

Gördü otlukta yürür öküzler
Odlu gözler ü ger(i) lü göğüsler

Boynuzu bazısının ay bigi
Kiminün halka halka yay bigi

Ne yular derdi ne gam-ı pâlân
Ne yük altında haste vü nâlân

Acebe kalur tefekkür ider
Kendi ahvalini tasavvur ider.

Ki biriz bunlar hilkatte
Elde ayakta şekl ü sûrette

Bunların başlarına taç neden
Bizde bu fakr ü ihtiyaç neden

Var idi bir eşek ferâsetlû
Hem ulu yollu hem kıyâsetlû

Bizim ulu işimiz odûndur
Od uran içimizde o dûndur

Duttu yüz derd ile zaîf eşek
Zâr ü dil-haste vü nahîf eşek

Varayın ben de buğda işleyeyin
Anda yaylayup anda kışlayayın

Gezerek gördü bir göğermiş ekin
Sanki tutardı ol ekin ile kin

Aşk ile depti girdi işelemeye
Gâh ayaklayu gâh dişlemeye

Ekin ıssı...
Ağaç elinde azm-i râh etti

Daneden gördü yer pâk olmuş
Gök ekinliği kara hâk olmuş

Yüreği sovumadı sövmek ile
Olmadı eşeği dövmek ile

Bıçak çekti kodu ayruğunu
Kesti kulağını vü kuyruğunu

Kaçar eşşek acıyarak canı
Dökülerek yaşı yerine kanı

Uğrayu geldi pîr eşeği nagâh
Sordı hâlini kıldı dert ile âh

Batıl isteyü haktan ayrıldım
Boynuz umdum kulaktan ayrıldım.

Şeyhî

[Lavinya]

Tesekkürler