Surname

[ahbar]

Surname Nedir? Özellikleri

SÛRNAME: Sözlükte, sûr; "düğün, ziyafet, şenlik; nâme de mektup, risale, kitap" anlamlarına gelmektedir. Terim olarak, pâdişâhların erkek çocuklarının (şehzadelerin) Sûr-ı Hıtân denilen sünnet düğünlerini; kızlarının veya kız kardeşlerinin Sûr-ı Ârûs, Sûr-ı Velîme, Sûr-ı Cihaz" adı verilen evlenme düğünlerini; "Veladet-i Hümâyûn" denilen pâdişâh ve şehzadelerin doğumları vesilesiyle yapılan eğlence ve şenliklerini anlatan manzum veya mensur eserlere sûrnâme adı verilir.

Manzum sûrnâmeler, genellikle mesnevî nazım şekli ile yazılmıştır. Başlangıcındaki nesib bölümünde aynı konuları ele aldığı için suriyye veya sûr-name olarak adlandırılan kasideler de bulunmaktadır.

16. yüzyıldan itibaren bir tür olarak karşımıza çıkan bu eserlerde dönemin zihniyeti hakkında diğer bir ifadeyle eğlence anlayışı, yapılan gösteriler, yarışmalar, folklorik gelenekler, devlet ileri gelenlerinin takdim ettiği hediyeler, çalıp söylenilen musiki parçaları, musikî aletleri, ziyafetler, giyim kuşam, kapkacak, yiyecek ve içecekler hakkında bize ayrıntılı bilgi vermektedir.

İlk müstakil sûrnâme Gelibolulu Âlî'nin "Câmi'u'l-Buhûr Der-Mecâlis-i Sûr" adlı mesnevîsidir. ilk sûriyye de Hayalî Bey'in "Kasîde Der-Sûr-ı ibrahim Paşa" başlığını taşıyan kasîdesidir. Cevrî, Figânî, Nev'î, Yahya Bey de sûriyye kasîdeleri yazan şairler arasındadır.

Manzum sûrnâme yazan şairler: Gelibolulu Âlî, Nâbî, Es'ad, Hızır, Tahsin.

Mensur sûrnâme yazanlar (müellifi belli olanlar): Abdî, Haşmet, Hazîn, İntizâmî, Lebîb, Nâbî, Vehbî'dir.

Vehbi: (Sûr-name-i Vehbi)
Hazin: (Sûr-name-i Hazin)