10. Sınıf Türk Edebiyatı Dersi 1. Dönem 2. Yazılı Soruları

[ahbar]

2010-2011 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI YUSUF ÇAPRAZ ANADOLU LİSESİ 10 SINIF
TÜRK EDEBİYATI ŞUBAT DÖNEMİ SORUMLULUK SINAVI SORULARIDIR

Sınav Komisyonu toplanarak Sınıf Geçme Yönetmeliği’nin 43. ve 47. maddeleri gereğince yapılacak olan yazılı sınav için aşağıdaki soruların sorulmasına karar verilmiştir.

S.1. 15. yüzyılın ünlü şairlerindendir.Harname adlı mesnevisi meşhurdur.İran şairi nizaminin Hüsrev ü Şirin adlı mesnevisini Türkçeye çevirmiştir.Bu çeviri Türkçenin en iyi Hüsrev ile Şirin hikayesi olarak bilinir.
Yukarıda sözü edilen şairimiz kimdir? (5 p.)
……………………………………………………………………………… …


16.yüzyılşairlerindendir.Şiirl erini Azeri Türkçesiyle yazmıştır.Lirik bir anlatımı vardır.Şikayetname, Beng ü Bade, Türkçe Divanı, Farsça Divanı ve Arapça Divanı vardır. Su Kasidesi ile peygamber Efendimizi övmüştür.
Yukarıda sözü edilen şairimiz kimdir.(5p)

S.2.İslami Dönemde ilk dil ve edebiyat ürünlerini ve bu ürünleri yazanları aşağıya yazınız.10p

Eserin adı Eseri yazan

*

*

*

*

S.3. Aşağıdaki eserlerin sanatçılarını karşılarına yazınız. (2+2+2+2+2=10 p.)
İskendername:
Battalname:
Mantıku’t Tayr:
Makalat:
Hayriye:


S.4.Aşağıdaki dizelerde yapılmış söz sanatlarını bularak sebepleriyle birlikte altlarındaki boşluğa yazınız (10 p.)
Güzeller mihribân olmaz dimek yanlışdur ey Baki
Olur vallahi billahi heman yalvarı görsünler

( Yalvar :1. yalvarmak 2. Eskiden İran’ın para birimi)

S. 5. Birinci sütunda Türk destanların adları, ikinci sütunda bu destanların sahibi olan Türk devletlerinin adları verilmiştir. Bu destanların kime ait olduğunu tespit ettikten sonra, o devletin önündeki harfi ilgili destanın solundaki parantez içine yazınız. (2+2+2+2+2= 10 P)
I. Sütun II. Sütun
( ) Gılgamış A) Uygur
( ) Şu B )Hun
( ) Ergenekon C )Saka
( ) Türeyiş D) Sümerler
( ) Oğuz Kağan E) Göktürkler


S.6.Aşağıdaki koşmaların çeşitlerini altlarına yazınız.(5+5=10 p.)
Elin kapısında karavaş olan
Burnu sümüklü hem gözü yaş olan
Bayramdan bayrama bir tıraş olan
Berbere gelir de dükkân beğenmez.
…………………………………………

Bir yiğit cidasın almış atıyor
Ağ elleri kızıl kana batıyor
Bir kötü kavgadan dönmüş kaçıyor
Kaçma kötü kaçma şimdi dön olur.
………………………………………………


S.7. Mesnevi nazım şekli hakkında maddeler hâlinde bilgi vererek hamsenin ne olduğunu ve ilk hamse sahibi şairimizi yazınız. (5+2+3=10 p.)
1.
2.
3.
4.
5.
Hamse:

İlk hamse sahibi şairimiz:


S.8. Aşağıdaki boşlukları doldurunuz. (2+2+2+2+2=10 p.)
 Halk edebiyatı;……………………………………., ……………………………………………… ve ………………………………………………………… olmak üzere üçe ayrılır.
 Türk adının geçtiği ilk metin………………………………………………………. dır.
 Ergenekon’dan çıkışın anıldığı ve baharın gelişinin kutlandığı gün……………………………….dur.
 Sagunun, Divan edebiyatında karşılığı …………………………… Halk edebiyatında karşılığı…………………………………… tır.
 Devlet büyüklerinin övüldüğü Divan şiirlerine…………………………. denir.

S.9. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız. (5+5=10p.)

a. Aşağıdakilerden hangisi, Halk edebiyatının özelliklerinden biri değildir?
A) Ölçü olarak hece ölçüsünün kullanılması
B) Dörtlük nazım biriminin kullanılması kaçınmıştır.
C) Genellikle zengin kafiye ve redif kullanılması
D) Genellikle anonim olarak ortaya çıkması
E) Biçim güzelliğine ve söz sanatlarına önem vermemesi

b. Nedim’le Fuzuli’yi karşılaştıran aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Nedim, şiirinde günlük hayatı yansıtmış; Fuzuli ise bundan
B) İkisi de kasideden çok gazelde başarılı olmuştur.
C) İkisinin de “Divan”larından başka “Mesnevi”leri vardır.
D) İkisinde de dil, çağdaşlarına göre sadedir.
E) Fuzuli tasavvuftan etkilenmiş; Nedim ise tasavvufla hiç ilgilenmemiştir.

10. Divan şiirine Türklerin kazandırdığı iki nazım şeklini yazınız.10p

KOMİSYON ÜYELERİ

Komisyon Başkanı Üye Üye
Mustafa GÜCÜYENER Ahmet ÖZGEN Baskın ÖZÜDOĞRU
------------------------------------------------------------------------

1. Şeyhi - Fuzuli ( 5+5=10p)

2. Divan-ı Lügati’t Türk- Kaşgarlı Mahmut ( 10=2+2+3+3)
Divan-ı Hikmet- Ahmet Yesevi
Atabetü’l Hakayık- Edip Ahmet Yüknrki
Kutadgu Bilig- Ahmet Yesevi

3. İskendername: Ahmedi (2+2+2+2+2=10P)
Battalname: Anonim
Mantıku’t Tayr: Gülşehri
Makalat: Hacı Bektaş Veli
Hayriye: Nabi

4. “Yalvar” kelimesinde Tevriye var. (10P)

5. I. Sütun II. Sütun
( ) Gılgamış A) Sümer
( ) Şu B )Saka
( ) Ergenekon C )Göktürk
( ) Türeyiş D) Uygur
( ) Oğuz Kağan E) Hun
(2+2+2+2+2=10P)
6. Taşlama – Koçaklama (5+5=10P)

7. a. Her beyti kendi arasında kafiyelidir. Bu yüzden de uzun yazılabilmektedir. ( 5P)
b. Aruz ölçüsüyle ve beyitler halinde yazılmaktadır.
c. Divan edebiyatı nazım şeklidir.
d. İran edebiyatında ortaya çıkmış oradan Arap ve Türk edebiyatına geçmiştir.
e. Olayların anlatıldığı şiirlerdir.

Hamse: Bir şair beş tane mesnevi yazarak bir araya getirirse hamse oluşur. (3P)
Ali Şir Nevai (2P)

8. 1-Anonim, tekke, Aşık 2-Orhun Abideleri 3-Nevruz 4-Mersiye,Ağıt 5- Kaside


9. a. C (5P)
b.C ( 5P)



10. Şarkı ve Tuyuğ ( 5+5=10P)

[ahbar]

[ahbar]

ÖĞRETMENLER LİSESİ 2009-2010 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI TÜRK EDEBİYATI 10.SINIFLAR 1. DÖNEM 2. YAZILI SORULARIDIR
ADI: SOYADI: SINIFI: NO:
S 1. Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları doldurunuz.(1+1+1+1+2+2+2)
- Göktürkleri Yazıtları ........ yüzyılda ..... ............ devleti zamanında dikilmiş ve ......... .......... tarafından yazılmıştır.
- Orhun Yazıtları bugünkü ............................ sınırları içerisindedir.
- Göktürk Abideleri üç dikili taştan oluşmaktadır. Bunlar :
1-.............................. ........ 2-.............................. ................. 3-.............................. ...................
I II
Tümen çeçek tizildi ( Binlerce çiçek dizildi ) Yılan kendü egrisin bilmez, tevi boynun egritir.
Bükümden ol yazıldı ( Tomurcuklarından çözüldü) (Yılan kendi eğrisini görmez, deve boynun eğri der.)
Öküş yatıp özeldi (Uzun yatmaktan sıkıldı)
Yirde kopa adrışur ( Yerden biter ,ayrışır )
III
Uluşup eren börleyü (Erler, kurt gibi uluşarak)
Yırtıp yaka urlayu (Feryatla yaka yırtarak)
Sıkrıp üni yırlayu (Yasçılar gibi ağlayarak)
Sıktap közi örtülür (Gözü yaşla örtülür)
S 2. a) Yukarıdaki metinler İslamiyet öncesi hangi edebi ürünlerimizdendir? Niçin? (3+3+3)
b) Yukarıdaki edebi ürünlerimizin Halk Edebiyatındaki karşılıklarını yazınız.(2+2+2)


İlim ilim bilmekdür Okumakdan mana ne
İlim kendin bilmekdür Kişi Hakkk’ı bilmekdür
Sen kendini bilmezsen Çün okudun bilmezsin
Ya nice okumakdur Ha bir kuru emekdür
Yunus Emre
S 3. a)Şiir kısaca açıklayınız.? (10p)
b)Yunus Emre’nin halkın gönlünde taht kurmasının nedeni nedir? Düşüncelerinizi yazınız.(5p)
.
Ne varlığa sevinirim
Ne yokluğa yerinirim
Aşkın ile avunurum
Bana seni gerek seni
Yunus Emre
S 4. Yukarıdaki dörtlüğün türü nedir? Dörtlüğü açıklayınız.(5+10p)

Yanaram mumlayın başdan ayaga
Nedür bu yanmagın payanı yok mu
Hoca Dehhani
S 5. Yukarıdaki beyiti açıklayarak Hoca Dehhani’nin Türk şiirindeki önemini belirtiniz.(10+5uan)

Hind’den bazerganlar gelür yayunur
Pişer lokmaları açlar doyurur
Aşıkları gelür bunda soyunur
Erler gelür şahım Abdal Musa’ya
Kaygusuz Abdal
S 6. Yukarıdaki dörtlüğün türü nedir? Türü hakkında bilgi vererek Kaygusuz Abdal’ın Türk şiirindeki yerini belirtiniz(5+5uan)
Gözüm seni görmek için Sallanı sallanı gelmiş pınara
Elim sana ermek için Kadir Mevlam işimizi onara
Bugün canım yolda kodum Gün doğmadan şavkın düşmüş pınara
Yarın seni bulmak için Gün üstüne bir gün daha doğar mı?
Yunus Emre Karacaoğlan

S 7.Yukarıdaki iki dörtlükten hareketle iki şairin aşk anlayışını kıyaslayınız. (20 p)





CELALETTİN TÜTEN
TÜRK EDEBİYATI ÖĞRETMENİ





ÖĞRETMENLER LİSESİ 2009-2010 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI TÜRK EDEBİYATI 10.SINIFLAR 1. DÖNEM 2. YAZILI SORULARIDIR CEVAP ANAHTARI
ADI: SOYADI: SINIFI: NO:
1) Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları doldurunuz.(1+1+1+1+2+2+2)
- Göktürkleri Yazıtları 8. yüzyılda Göktürk devleti zamanında dikilmiş ve Yollug Tigin tarafından yazılmıştır.
- Orhun Yazıtları bugünkü Moğolistan sınırları içerisindedir.
- Göktürk Abideleri üç dikili taştan oluşmaktadır. Bunlar :
1-Tonyukuk 2-.Kültigin 3-. Bilge Kağan
I -Tabiattan bahsettiği için Koşuktur …………………………….. Koşma II-Özlü söz olduğundan Savdır…………………………………….. Atasözü
III- Gözyaşı ve yastan bahsettiği için Sagudur………………… Ağıt

S 2. a) Yukarıdaki metinler İslamiyet öncesi hangi edebi ürünlerimizdendir? Niçin? (3+3+3)
b) Yukarıdaki edebi ürünlerimizin Halk Edebiyatındaki karşılıklarını yazınız.(2+2+2)


a) Okuyan kişi her şeyden önce kendini bilmemelidir. Kendini bilmek görev sorumluluklarının farkına varıp gereğini yapmaktır. İnsan yaradılış amacını ve bir kul olarak haddini bilmelidir. Tahsil edilen ilim kişiyi Hakka yani yaratıcıya götürmelidir. Kişi ilmiyle hakkı bulamıyorsa emeği boşadır.

b) Yunus Emre, her zaman halktan biri olmuş ve halkın duygularını halkın diliyle şiirlerine yansıtmıştır.Allah aşkını, sevgiyi ve hoşgörüyü sade bir dille işlemesi onu unutulmaz yapmıştır.

S 3. a)Şiir kısaca açıklayınız.? (10p)
b)Yunus Emre’nin halkın gönlünde taht kurmasının nedeni nedir? Düşüncelerinizi yazınız.(5p)
.
İlahidir

Aşık sevgiliye o kadar bağlıdır ki onun dışındaki hiçbir şey önemli değildir. Yunus için sevgili Allah’tır.
Varlık da yokluk da ondandır. Mülkün sahibi odur. Geçici olan hiçbir şeye bağlanılmamalıdır.

S 4. Yukarıdaki dörtlüğün türü nedir? Dörtlüğü açıklayınız.(5+10p)

Aşık sevgilinin hasretiyle yanıp tutuşmaktadır ve bu yanmayı mumun yanarak tükenmesine benzetmektedir. Bu hasretin, bu yanmanın ne zaman biteceğini sormaktadır.

Hoca Dehhani, Divan Şiirinde din dışı konuları işleyen ilk şairdir.

S 5. Yukarıdaki beyiti açıklayarak Hoca Dehhani’nin Türk şiirindeki önemini belirtiniz.(10+5uan)

Nefestir

Kaygusuz Abdal, Alevi-Bektaşi şiirinin kurucusu kabul edilir.

S 6. Yukarıdaki dörtlüğün türü nedir? Türü hakkında bilgi vererek Kaygusuz Abdal’ın Türk şiirindeki yerini belirtiniz(5+5uan)
Yunus Emre Tekke Şiirinin; Karacaoğlan Halk Şiirinin en güçlü seslerindendir. Yunus Emre’nin hemen her şiirinde ilahi aşkın yani Allah aşkının izleri görülür. Onun için fani olan hiçbir şeyin önemi yoktur. Amaç Allah rızasını kazanmaktır.
Karacaoğlan din dışı konularda yazmıştır. O, beşeri güzelliğin hayranıdır. Genç kızlara ve gelinlere güzellemeler yazmıştır.

S 7.Yukarıdaki iki dörtlükten hareketle iki şairin aşk anlayışını kıyaslayınız. (20 p)


CELALETTİN TÜTEN
TÜRK EDEBİYATI ÖĞRETMENİ

[ahbar]

BÜYÜKOTURAK LİSESİ 2008 - 2009 ÖĞRETİM YILI 10-A SINIFI 1. DÖNEM 2. TÜRK EDEBİYATI SINAVI SORULARIDIR.
1. Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları doldurunuz.
- Göktürk Yazıtları ……… yüzyılda ……………………………….devleti zamanında dikilmiş ve ……………………….. tarafından yazılmıştır.
- Orhun Yazıtları bugünkü ………………………………….sınırları içersindedir.
- Göktürk Abideleri üç dikili taştan oluşmaktadır. Bunlar;
1.
2.
3.
- İslamiyet öncesi Türk edebiyatında sagu, Halk Edebiyatında………………………. , Divan Edebiyatında ise ………………………………………adını alır.
- Uygur metinleri……………………… özellikler taşımaktadır.
2. “Ay Toldı dedi: Sözün faydası büyüktür; söz yerinde kullanılırsa kulu yükseltir. Söz sayesinde kara yerdeki, mavi göğe yükselir ve baş köşeye geçenlerden olur. Eğer dil söylemesini bilmezse mavi gökte olanı yere indirir.” Parçada vurgulanmak istenen düşünceyi açıklayınız.
3. Kutadgu Bilig adlı eserde yazar niçin bazı kavramları sembolleştirmiştir? Açıklayınız.
4. Atatürk’ün Türk Dili hakkındaki düşüncelerini belirtiniz.
5. Kutadgu Bilig ile edebiyatımızda hangi nazım geleneği başlamıştır?
6. Ahmet Yesevi’nin Türk Edebiyatı içindeki önemini açıklayınız.
7. Divan-ı Lügati’t Türk adlı eserin önemini belirtiniz.
8. “Ne varlığa sevinirim,
Ne yokluğa yerinirim,
Aşkın ile avunurum, Parçayı şekil açısından inceleyiniz.
Bana seni gerek seni.”
9. Kaşgarlı Mahmut’un eserini hangi amaçla ve nasıl yazdığını açıklayınız.
10. Dede Korkut Hikayeleri hakkında bilgi veriniz.

SALİH KORKUT
NOT BAREMİ: Her soru 10 puandır. Başarılar…

[ahbar]

'Yâr' deyince, kalem elden düşüyor
Gözlerim görmüyor, aklım şaşıyor
Lâmbada titreyen alev üşüyor
Aşk, kağıda yazılmıyor Mihriban. “ Abdurrahim KARAKOÇ
1. Yukarıdaki beyitte yer alan “lambada titreyen alev üşüyor” ifadesindeki imgenin nasıl oluşturulduğunu açıklayınız. (5 P)
.............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. ........................
“ Hey Rıza! Kederin başından aşkın
Bitip tükenmiyor elem-i aşkın
Sende derya gibi daima taşkın
Daima çalkalanır bir gönül vardır.”
2. Yukarıdaki dörtlükte verilen teşbihi dört unsurunu göstererek yazınız. (10 P)
.............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .......................

3. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle tamamlayınız. (3+3+4=10 P)
a) Matla’sız gazel gibi uyaklanan genelde tek dörtlükten oluşan divan edebiyatı nazım şekline ………. denir.(4 P)
b) Kasidelerde şairin bir başkasını övdüğü bölüme ……………........... denir. (3 P)
c) Gazelin bütün beyitlerinde aynı konu işleniyorsa buna ……….......…....….. gazel denir. (3 P)

4. Aşağıdaki şiirleri verilen kriterlere göre değerlendiriniz. Bulduğunuz sonuçlara göre nazım biçimini şiirlerin üstündeki boşluğa yazınız. ( 20 P)
............. ...........

Eğer benim ile gitmek dilersen Uzun ince bir yoldayım
Eğlen güzel yaz olsun da gidelim Gidiyorum gündüz gece
Bizim iller kıraçlıdır aşılmaz Bilmiyorum ne haldeyim
Yollar çamur kurusun da gidelim (Karacaoğlan) Gidiyorum gündüz gece (Aşık Veysel)
…… ..…..

Nazım birimi : ………………………………. Nazım birimi : ……………………………..
Dili : …………………………… Dili : …………………………..
Ölçüsü : …………………………... Ölçüsü : …………………………..
Kafiye şeması : …………………………... Kafiye şeması : …………………………..
Ait olduğu gelenek : …………………………... Ait olduğu gelenek : …………………………..

5. Aşağıdaki beyitte aruz ölçüsü uygulaması yapınız. Varsa aruz kusurlarını uygun yollarla gideriniz.Aruz kusurunu hangi yolla giderdiğinizi yan tarafa yazınız. (5 P)
“ Ne yanar kim/se bana â/teş-i dilden / özge

Ne açar kim/se kapım bâd-/ı sabâdan / gayrı”

……………..


Düşkünlere kılar ihsan dediler
Eğlen bir karşımda dur nazlı nazlı
Sallanı sallanı geçen güzel yâr
Ben senin derdinden olmuşum hasta
Âşıklar derdine Lokman dediler
İnsafa gel hâlim sor nazlı nazlı
Bağrımda yaramı sar nazlı nazlı
Seni güzellere hayran dediler
.............................. .............................. .........
.............................. .............................. ...........
.............................. .............................. ...........
.............................. .............................. ...........
.............................. .............................. ...........
.............................. .............................. ...........
.............................. .............................. ..........
.............................. .............................. .........

6. Yukarıdaki şiirin mısraları karışık olarak verilmiştir.(5+5+10=20 P)
a) Mısralardaki anlam ilişkisini dikkate alarak şiiri yan taraftaki boşluğa düzgün şekilde yazınız. (10 P)
b) Şiirin düzeltilmiş biçimini dikkate alarak hangi şiir geleneğine ait olabileceğini yazınız. (5 P)
.............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............
c) Şiiri, biçim özelliklerinden hareketle ait olduğu geleneğe göre isimlendiriniz. İsmi şiirin üzerindeki boşluğa yazınız.(5 P)

“Sarı saçlarına deli gönlümü ………………………………………………………….
Bağlamışlar, çözülmüyor Mihriban. ………………………………………………………….
Ayrılıktan zor belleme ölümü ………………………………………………………….
Görmeyince sezilmiyor Mihriban.” ………………………………………………………….
7. Yukarıdaki dörtlüğün kafiye yapısını inceleyiniz. (10+5=15)
a) Bulduğunuz kafiye ve redifi gösteriniz, kafiye çeşidini yanına yazınız.(5 P)
b) Şiirde ahengin nasıl sağlandığını yukarıdaki dörtlükten hareketle maddeler halinde aşağıya yazınız.(10 P)
.............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. ....................
.............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. ....................

8. Aşağıdaki cümlelerde boş bölümleri uygun şekilde doldurunuz (5 P)
- En az …..….. en çok ……..…. beyitten oluşan………...… gibi kafiyelenen ……………… edebiyatı nazım biçimine …….…………. denir.


Karac'oğlan der ki geçti çağlarım
Meyve vermez oldu gönül bağlarım
Aklıma geldikçe durup ağlarım
Gözüm yaşı sel olduğu zamandır
Yine bülbül bilir gülün halinden
Yeter deli oldum yarin elinden
Aşıp aşıp gelir yayla belinden
Yardan bize gel olduğu zamandır.


9. Yukarıdaki şiirle ilgili aşağıdaki ifadelerin doğru veya yanlış olduğunu karşılarına yazınız. ( 10 P )
a) Bülbül ve Gül kelimelerinde telmih sanatı vardır ……………………………………..
b) İki dörtlükte de yarım kafiye ve redif vardır ……………….………………….…
c) 11’li hece ölçüsü ve 6+5 durağına göre yazılmıştır ……………….…………………….
d) Üzüntü anlattığı için dramatik bir şiirdir ………………..………………..…..
e) Birinci dörtlük şiirin son dörtlüğüdür ……………………………………..

Başarılar dilerim./Mehmet Nuri YILDIRAR



Adı ve Soyadı: Cevap Anahtarı 19/12/2008
Sınıfı : 9-........./Nu :..........


'Yâr' deyince, kalem elden düşüyor
Gözlerim görmüyor, aklım şaşıyor
Lâmbada titreyen alev üşüyor
Aşk, kağıda yazılmıyor Mihriban. “ Abdurrahim KARAKOÇ
1. Yukarıdaki beyitte yer alan “lambada titreyen alev üşüyor” ifadesindeki imgenin nasıl oluşturulduğunu açıklayınız. (5 P)
Alev” sözcüğü benzetmede “benzeyendir”, benzetilen ise “insan”dır. “Üşümek” fiili ile insan arasında ilgi kurulmuştur. Benzetme öğelerinden benzeyenin verilmesiyle “kapalı istiare” yapılmıştır. İşte bu sanat sayesinde şair imgeyi yakalıyor
“ Hey Rıza! Kederin başından aşkın
Bitip tükenmiyor elem-i aşkın
Sende derya gibi daima taşkın
Daima çalkalanır bir gönül vardır.”
2. Yukarıdaki dörtlükte verilen teşbihi dört unsurunu göstererek yazınız. (10 P)
Derya, kendisine benzetilen; gibi benzetme edatı, taşkın benzetme yönünü ve gönül benzeyendir.
3. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle tamamlayınız. (3+3+4=10 P)
a) Matla’sız gazel gibi uyaklanan genelde tek dörtlükten oluşan divan edebiyatı nazım şekline KITA denir.(4 P)
b) Kasidelerde şairin bir başkasını övdüğü bölüme METHİYE denir. (3 P)
c) Gazelin her beytinde farklı bir konu aynı güzellikte işleniyorsa buna YEK AVAZ gazel denir. (3 P)

4. Aşağıdaki şiirleri verilen kriterlere göre değerlendiriniz. Bulduğunuz sonuçlara göre nazım biçimini şiirlerin üstündeki boşluğa yazınız. ( 20 P)
KOŞMA SEMAİ
Eğer benim ile gitmek dilersen Uzun ince bir yoldayım
Eğlen güzel yaz olsun da gidelim Gidiyorum gündüz gece
Bizim iller kıraçlıdır aşılmaz Bilmiyorum ne haldeyim
Yollar çamur kurusun da gidelim (Karacaoğlan) Gidiyorum gündüz gece (Aşık Veysel)
…… ..…..

Nazım birimi : DÖRTLÜK Nazım birimi : DÖRTLÜK
Dili : SADE Dili : SADE
Ölçüsü : 11’li HECE ÖLÇÜSÜ Ölçüsü : 8’li HECE ÖLÇÜSÜ
Kafiye şeması : abcb Kafiye şeması : abab
Ait olduğu gelenek : HALK EDEBİYATI Ait olduğu gelenek : HALK EDEBİYATI

5. Aşağıdaki beyitte aruz ölçüsü uygulaması yapınız. Varsa aruz kusurlarını uygun yollarla gideriniz.Aruz kusurunu hangi yolla giderdiğinizi yan tarafa yazınız. (5 P)
“ Ne yanar kim/se bana â/teş-i dilden / özge Bana kelimesinin ikinci hecesinde ulama yapılmıştır.
. . - - / . . . - / - . - - / - - -teş- i arasında ulama yapılmıştır.
( - ) ( . )
Ne açar kim/se kapım bâd-/ı sabâdan / gayrı”
. . - - / . . - - / . . - - / - -


KOŞMA


Düşkünlere kılar ihsan dediler
Eğlen bir karşımda dur nazlı nazlı
Sallanı sallanı geçen güzel yâr
Ben senin derdinden olmuşum hasta
Âşıklar derdine Lokman dediler
İnsafa gel hâlim sor nazlı nazlı
Bağrımda yaramı sar nazlı nazlı
Seni güzellere hayran dediler

Sallanı sallanı geçen güzel yâr
Eğlen bir karşımda dur nazlı nazlı
Ben senin derdinden olmuşum hasta
İnsafa gel hâlim sor nazlı nazlı

Seni güzellere hayran dediler
Düşkünlere kılar ihsan dediler
Âşıklar derdine Lokman dediler
Bağrımda yaramı sar nazlı nazlı


6. Yukarıdaki şiirin mısraları karışık olarak verilmiştir.(5+5+10=20 P)
a) Mısralardaki anlam ilişkisini dikkate alarak şiiri yan taraftaki boşluğa düzgün şekilde yazınız. (10 P)
b) Şiirin düzeltilmiş biçimini dikkate alarak hangi şiir geleneğine ait olabileceğini yazınız. (5 P)
Halk edebiyatı geleneğine ait bir şiirdir.
c) Şiiri, biçim özelliklerinden hareketle ait olduğu geleneğe göre isimlendiriniz. İsmi şiirin üzerindeki boşluğa yazınız.(5 P)

“Sarı saçlarına deli gönlümü -lüm/ Zengin Kafiye, - ü / redif
Bağlamışlar, çözülmüyor Mihriban. -z yarım kafiye/ -(ü)lmüyor Mihriban / redif
Ayrılıktan zor belleme ölümü - lüm/ Zengin Kafiye, - ü / redif
Görmeyince sezilmiyor Mihriban.” z yarım kafiye/ -(ü)lmüyor Mihriban / redif
7. Yukarıdaki dörtlüğün kafiye yapısını inceleyiniz. (10+5=15)
a) Bulduğunuz kafiye ve redifi gösteriniz, kafiye çeşidini yanına yazınız.(5 P)
b) Şiirde ahengin nasıl sağlandığını yukarıdaki dörtlükten hareketle maddeler halinde aşağıya yazınız.(10 P)
a) Hece ölçüsü,
b) Kafiye,
c) Redif,
d) Aliterasyon(-l ünsüzünün tekrarlanmasıyla),
e) Asonans(-a, -e, -ü ünlüsünün tekrarlanmasıyla) şiirde ahenk sağlanmıştır.
8. Aşağıdaki cümlelerde boş bölümleri uygun şekilde doldurunuz (5 P)
- En az 5(Beş) en çok 15(on beş) beyitten oluşan kaside gibi kafiyelenen Divan edebiyatı nazım biçimine gazel denir.


Karac'oğlan der ki geçti çağlarım
Meyve vermez oldu gönül bağlarım
Aklıma geldikçe durup ağlarım
Gözüm yaşı sel olduğu zamandır
Yine bülbül bilir gülün halinden
Yeter deli oldum yarin elinden
Aşıp aşıp gelir yayla belinden
Yardan bize gel olduğu zamandır.


9. Yukarıdaki şiirle ilgili aşağıdaki ifadelerin doğru veya yanlış olduğunu karşılarına yazınız. ( 10 P )
a) Bülbül ve Gül kelimelerinde telmih sanatı vardır Doğru
b) İki dörtlükte de yarım kafiye ve redif vardır Yanlış
c) 11’li hece ölçüsü ve 6+5 durağına göre yazılmıştır Yanlış
d) Üzüntü anlattığı için dramatik bir şiirdir Yanlış
e) Birinci dörtlük şiirin son dörtlüğüdür Doğru

Başarılar dilerim./Mehmet Nuri YILDIRAR

[ahbar]

DENİZLİ TİCARET MESLEK LİSESİ 2006 - 2007 ÖĞRETİM YILI 10-A SINIFI 1. DÖNEM 2. TÜRK EDEBİYATI SINAVI SORULARIDIR:
1. Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları doldurunuz.
- Göktürk Yazıtları ……… yüzyılda ……………………………….devleti zamanında dikilmiş ve ……………………….. tarafından yazılmıştır.
- Orhun Yazıtları bugünkü ………………………………….sınırları içersindedir.
- Göktürk Abideleri üç dikili taştan oluşmaktadır. Bunlar;
1.
2.
3.
- İslamiyet öncesi Türk edebiyatında sagu, Halk Edebiyatında………………………. , Divan Edebiyatında ise ………………………………………adını alır.
- Uygur metinleri……………………… özellikler taşımaktadır.
2. “Ay Toldı dedi: Sözün faydası büyüktür; söz yerinde kullanılırsa kulu yükseltir. Söz sayesinde kara yerdeki, mavi göğe yükselir ve baş köşeye geçenlerden olur. Eğer dil söylemesini bilmezse mavi gökte olanı yere indirir.” Parçada vurgulanmak istenen düşünceyi açıklayınız.
3. Kutadgu Bilig adlı eserde yazar niçin bazı kavramları sembolleştirmiştir? Açıklayınız.
4. Kutadgu Bilig’in hangi Türkçe ile yazılmış olduğunu yazınız.
5. Kutadgu Bilig ile edebiyatımızda hangi nazım geleneği başlamıştır?
6. Ahmet Yesevi’nin Türk Edebiyatı içindeki önemini açıklayınız.
7. Divan-ı Lügati’t Türk adlı eserin önemini belirtiniz.
8. “Ne varlığa sevinirim,
Ne yokluğa yerinirim,
Aşkın ile avunurum, Parçayı şekil açısından inceleyiniz.
Bana seni gerek seni.”
9. Yukarıdaki dörtlük hangi düşünceyi yansıtmaktadır.
10. Tasavvuf edebiyatının ilk temsilcilerini yazınız.


NOT BAREMİ: Her soru 10 puandır. Başarılar…

[ahbar]

BULDAN ALİ TUNABOYLU METEM
2006/2007 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI 1. DÖNEM
TDE. DERSİ 2. YAZILI YOKLAMA SINAVIDIR.
SORULAR
1- Sözlü edebiyat döneminin özelliklerinden dördünü yazınız.
2- Göktürk Yazıtları hakkında bilgi verip, yazıtların edebiyatımız ve dilimiz açısından önemini belirtiniz.
3- Uygur metinlerinde daha çok hangi konu işlenmiştir? Neden?
4- Kutatgu Bilig eseri hakkında bilgi veriniz.
5- Divan-ı Lugati’t Türk eserinin edebiyatımız ve dilimiz açısından en önemli yönü nedir?
Dağlar ile taşlar ile
Çağırayım Mevlam seni
Seherlerde kuşlar ile
Çağırayım Mevlam seni

Yunus okur diller ile
Şol kumru bülbüller ile
Hakk’ı seven kullar ile
Çağırayım Mevlam seni
Y. EMRE
6-Yunus Emre yukarıdaki dörtlüklerde ne anlatmak istemiştir? Onun sevgi anlayışı hakkında bilgi veriniz.
7-Tasavvuf edebiyatı ile ilgili “ aşık,derviş,tekke, insan-ı kamil, şarap” terimlerini birer cümleyle açıklayınız.
8- Aşağıdaki bilgiler doğruysa ( d ) yanlışsa (y ) yazınız.
- Mevlana 13.yy şairidir.
-İlahiler genellikle aruz ölçüsüyle yazılır.
-Divanü Lugati’t Türk mesnevi şeklinde yazılmıştır.
- Divan-ı Hikmet’te din dışı konular işlenmiştir.
-Atabet’ül Hakayık Yusuf Has Hacip’in eseridir.
9- Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları doldurunuz.
- Sözlü edebiyat döneminde atasözlerine …………….. denirdi.
- Türklerin en uzun destanı …………………… destanıdır.
- Göktürk Yazıtları bugün …………………….. sınırları içerisindedir.
- Mevlana şiirlerinde dil olarak …………….yı kullanmıştır.
- Tasavvuf edebiyatının ilk şairi ………………………………………… dir.


NOT: 8. ve 9. sorular 15 diğer sorular 10 puan değerindedir.
SÜRE: Bir ders saatidir. Başarılar…
Hüdai ÖZKAN
TDE. ÖĞRET.