10. Sınıf Türk Edebiyatı Dersi 1. Dönem 2. Yazılı Soruları

[ahbar]

2010-2011 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI YUSUF ÇAPRAZ ANADOLU LİSESİ 10 SINIF
TÜRK EDEBİYATI ŞUBAT DÖNEMİ SORUMLULUK SINAVI SORULARIDIR

Sınav Komisyonu toplanarak Sınıf Geçme Yönetmeliği’nin 43. ve 47. maddeleri gereğince yapılacak olan yazılı sınav için aşağıdaki soruların sorulmasına karar verilmiştir.

S.1. 15. yüzyılın ünlü şairlerindendir.Harname adlı mesnevisi meşhurdur.İran şairi nizaminin Hüsrev ü Şirin adlı mesnevisini Türkçeye çevirmiştir.Bu çeviri Türkçenin en iyi Hüsrev ile Şirin hikayesi olarak bilinir.
Yukarıda sözü edilen şairimiz kimdir? (5 p.)
……………………………………………………………………………… …


16.yüzyılşairlerindendir.Şiirl erini Azeri Türkçesiyle yazmıştır.Lirik bir anlatımı vardır.Şikayetname, Beng ü Bade, Türkçe Divanı, Farsça Divanı ve Arapça Divanı vardır. Su Kasidesi ile peygamber Efendimizi övmüştür.
Yukarıda sözü edilen şairimiz kimdir.(5p)

S.2.İslami Dönemde ilk dil ve edebiyat ürünlerini ve bu ürünleri yazanları aşağıya yazınız.10p

Eserin adı Eseri yazan

*

*

*

*

S.3. Aşağıdaki eserlerin sanatçılarını karşılarına yazınız. (2+2+2+2+2=10 p.)
İskendername:
Battalname:
Mantıku’t Tayr:
Makalat:
Hayriye:


S.4.Aşağıdaki dizelerde yapılmış söz sanatlarını bularak sebepleriyle birlikte altlarındaki boşluğa yazınız (10 p.)
Güzeller mihribân olmaz dimek yanlışdur ey Baki
Olur vallahi billahi heman yalvarı görsünler

( Yalvar :1. yalvarmak 2. Eskiden İran’ın para birimi)

S. 5. Birinci sütunda Türk destanların adları, ikinci sütunda bu destanların sahibi olan Türk devletlerinin adları verilmiştir. Bu destanların kime ait olduğunu tespit ettikten sonra, o devletin önündeki harfi ilgili destanın solundaki parantez içine yazınız. (2+2+2+2+2= 10 P)
I. Sütun II. Sütun
( ) Gılgamış A) Uygur
( ) Şu B )Hun
( ) Ergenekon C )Saka
( ) Türeyiş D) Sümerler
( ) Oğuz Kağan E) Göktürkler


S.6.Aşağıdaki koşmaların çeşitlerini altlarına yazınız.(5+5=10 p.)
Elin kapısında karavaş olan
Burnu sümüklü hem gözü yaş olan
Bayramdan bayrama bir tıraş olan
Berbere gelir de dükkân beğenmez.
…………………………………………

Bir yiğit cidasın almış atıyor
Ağ elleri kızıl kana batıyor
Bir kötü kavgadan dönmüş kaçıyor
Kaçma kötü kaçma şimdi dön olur.
………………………………………………


S.7. Mesnevi nazım şekli hakkında maddeler hâlinde bilgi vererek hamsenin ne olduğunu ve ilk hamse sahibi şairimizi yazınız. (5+2+3=10 p.)
1.
2.
3.
4.
5.
Hamse:

İlk hamse sahibi şairimiz:


S.8. Aşağıdaki boşlukları doldurunuz. (2+2+2+2+2=10 p.)
 Halk edebiyatı;……………………………………., ……………………………………………… ve ………………………………………………………… olmak üzere üçe ayrılır.
 Türk adının geçtiği ilk metin………………………………………………………. dır.
 Ergenekon’dan çıkışın anıldığı ve baharın gelişinin kutlandığı gün……………………………….dur.
 Sagunun, Divan edebiyatında karşılığı …………………………… Halk edebiyatında karşılığı…………………………………… tır.
 Devlet büyüklerinin övüldüğü Divan şiirlerine…………………………. denir.

S.9. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız. (5+5=10p.)

a. Aşağıdakilerden hangisi, Halk edebiyatının özelliklerinden biri değildir?
A) Ölçü olarak hece ölçüsünün kullanılması
B) Dörtlük nazım biriminin kullanılması kaçınmıştır.
C) Genellikle zengin kafiye ve redif kullanılması
D) Genellikle anonim olarak ortaya çıkması
E) Biçim güzelliğine ve söz sanatlarına önem vermemesi

b. Nedim’le Fuzuli’yi karşılaştıran aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Nedim, şiirinde günlük hayatı yansıtmış; Fuzuli ise bundan
B) İkisi de kasideden çok gazelde başarılı olmuştur.
C) İkisinin de “Divan”larından başka “Mesnevi”leri vardır.
D) İkisinde de dil, çağdaşlarına göre sadedir.
E) Fuzuli tasavvuftan etkilenmiş; Nedim ise tasavvufla hiç ilgilenmemiştir.

10. Divan şiirine Türklerin kazandırdığı iki nazım şeklini yazınız.10p

KOMİSYON ÜYELERİ

Komisyon Başkanı Üye Üye
Mustafa GÜCÜYENER Ahmet ÖZGEN Baskın ÖZÜDOĞRU
------------------------------------------------------------------------

1. Şeyhi - Fuzuli ( 5+5=10p)

2. Divan-ı Lügati’t Türk- Kaşgarlı Mahmut ( 10=2+2+3+3)
Divan-ı Hikmet- Ahmet Yesevi
Atabetü’l Hakayık- Edip Ahmet Yüknrki
Kutadgu Bilig- Ahmet Yesevi

3. İskendername: Ahmedi (2+2+2+2+2=10P)
Battalname: Anonim
Mantıku’t Tayr: Gülşehri
Makalat: Hacı Bektaş Veli
Hayriye: Nabi

4. “Yalvar” kelimesinde Tevriye var. (10P)

5. I. Sütun II. Sütun
( ) Gılgamış A) Sümer
( ) Şu B )Saka
( ) Ergenekon C )Göktürk
( ) Türeyiş D) Uygur
( ) Oğuz Kağan E) Hun
(2+2+2+2+2=10P)
6. Taşlama – Koçaklama (5+5=10P)

7. a. Her beyti kendi arasında kafiyelidir. Bu yüzden de uzun yazılabilmektedir. ( 5P)
b. Aruz ölçüsüyle ve beyitler halinde yazılmaktadır.
c. Divan edebiyatı nazım şeklidir.
d. İran edebiyatında ortaya çıkmış oradan Arap ve Türk edebiyatına geçmiştir.
e. Olayların anlatıldığı şiirlerdir.

Hamse: Bir şair beş tane mesnevi yazarak bir araya getirirse hamse oluşur. (3P)
Ali Şir Nevai (2P)

8. 1-Anonim, tekke, Aşık 2-Orhun Abideleri 3-Nevruz 4-Mersiye,Ağıt 5- Kaside


9. a. C (5P)
b.C ( 5P)



10. Şarkı ve Tuyuğ ( 5+5=10P)

[ahbar]

[ahbar]

ÖĞRETMENLER LİSESİ 2009-2010 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI TÜRK EDEBİYATI 10.SINIFLAR 1. DÖNEM 2. YAZILI SORULARIDIR
ADI: SOYADI: SINIFI: NO:
S 1. Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları doldurunuz.(1+1+1+1+2+2+2)
- Göktürkleri Yazıtları ........ yüzyılda ..... ............ devleti zamanında dikilmiş ve ......... .......... tarafından yazılmıştır.
- Orhun Yazıtları bugünkü ............................ sınırları içerisindedir.
- Göktürk Abideleri üç dikili taştan oluşmaktadır. Bunlar :
1-.............................. ........ 2-.............................. ................. 3-.............................. ...................
I II
Tümen çeçek tizildi ( Binlerce çiçek dizildi ) Yılan kendü egrisin bilmez, tevi boynun egritir.
Bükümden ol yazıldı ( Tomurcuklarından çözüldü) (Yılan kendi eğrisini görmez, deve boynun eğri der.)
Öküş yatıp özeldi (Uzun yatmaktan sıkıldı)
Yirde kopa adrışur ( Yerden biter ,ayrışır )
III
Uluşup eren börleyü (Erler, kurt gibi uluşarak)
Yırtıp yaka urlayu (Feryatla yaka yırtarak)
Sıkrıp üni yırlayu (Yasçılar gibi ağlayarak)
Sıktap közi örtülür (Gözü yaşla örtülür)
S 2. a) Yukarıdaki metinler İslamiyet öncesi hangi edebi ürünlerimizdendir? Niçin? (3+3+3)
b) Yukarıdaki edebi ürünlerimizin Halk Edebiyatındaki karşılıklarını yazınız.(2+2+2)


İlim ilim bilmekdür Okumakdan mana ne
İlim kendin bilmekdür Kişi Hakkk’ı bilmekdür
Sen kendini bilmezsen Çün okudun bilmezsin
Ya nice okumakdur Ha bir kuru emekdür
Yunus Emre
S 3. a)Şiir kısaca açıklayınız.? (10p)
b)Yunus Emre’nin halkın gönlünde taht kurmasının nedeni nedir? Düşüncelerinizi yazınız.(5p)
.
Ne varlığa sevinirim
Ne yokluğa yerinirim
Aşkın ile avunurum
Bana seni gerek seni
Yunus Emre
S 4. Yukarıdaki dörtlüğün türü nedir? Dörtlüğü açıklayınız.(5+10p)

Yanaram mumlayın başdan ayaga
Nedür bu yanmagın payanı yok mu
Hoca Dehhani
S 5. Yukarıdaki beyiti açıklayarak Hoca Dehhani’nin Türk şiirindeki önemini belirtiniz.(10+5uan)

Hind’den bazerganlar gelür yayunur
Pişer lokmaları açlar doyurur
Aşıkları gelür bunda soyunur
Erler gelür şahım Abdal Musa’ya
Kaygusuz Abdal
S 6. Yukarıdaki dörtlüğün türü nedir? Türü hakkında bilgi vererek Kaygusuz Abdal’ın Türk şiirindeki yerini belirtiniz(5+5uan)
Gözüm seni görmek için Sallanı sallanı gelmiş pınara
Elim sana ermek için Kadir Mevlam işimizi onara
Bugün canım yolda kodum Gün doğmadan şavkın düşmüş pınara
Yarın seni bulmak için Gün üstüne bir gün daha doğar mı?
Yunus Emre Karacaoğlan

S 7.Yukarıdaki iki dörtlükten hareketle iki şairin aşk anlayışını kıyaslayınız. (20 p)





CELALETTİN TÜTEN
TÜRK EDEBİYATI ÖĞRETMENİ





ÖĞRETMENLER LİSESİ 2009-2010 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI TÜRK EDEBİYATI 10.SINIFLAR 1. DÖNEM 2. YAZILI SORULARIDIR CEVAP ANAHTARI
ADI: SOYADI: SINIFI: NO:
1) Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları doldurunuz.(1+1+1+1+2+2+2)
- Göktürkleri Yazıtları 8. yüzyılda Göktürk devleti zamanında dikilmiş ve Yollug Tigin tarafından yazılmıştır.
- Orhun Yazıtları bugünkü Moğolistan sınırları içerisindedir.
- Göktürk Abideleri üç dikili taştan oluşmaktadır. Bunlar :
1-Tonyukuk 2-.Kültigin 3-. Bilge Kağan
I -Tabiattan bahsettiği için Koşuktur …………………………….. Koşma II-Özlü söz olduğundan Savdır…………………………………….. Atasözü
III- Gözyaşı ve yastan bahsettiği için Sagudur………………… Ağıt

S 2. a) Yukarıdaki metinler İslamiyet öncesi hangi edebi ürünlerimizdendir? Niçin? (3+3+3)
b) Yukarıdaki edebi ürünlerimizin Halk Edebiyatındaki karşılıklarını yazınız.(2+2+2)


a) Okuyan kişi her şeyden önce kendini bilmemelidir. Kendini bilmek görev sorumluluklarının farkına varıp gereğini yapmaktır. İnsan yaradılış amacını ve bir kul olarak haddini bilmelidir. Tahsil edilen ilim kişiyi Hakka yani yaratıcıya götürmelidir. Kişi ilmiyle hakkı bulamıyorsa emeği boşadır.

b) Yunus Emre, her zaman halktan biri olmuş ve halkın duygularını halkın diliyle şiirlerine yansıtmıştır.Allah aşkını, sevgiyi ve hoşgörüyü sade bir dille işlemesi onu unutulmaz yapmıştır.

S 3. a)Şiir kısaca açıklayınız.? (10p)
b)Yunus Emre’nin halkın gönlünde taht kurmasının nedeni nedir? Düşüncelerinizi yazınız.(5p)
.
İlahidir

Aşık sevgiliye o kadar bağlıdır ki onun dışındaki hiçbir şey önemli değildir. Yunus için sevgili Allah’tır.
Varlık da yokluk da ondandır. Mülkün sahibi odur. Geçici olan hiçbir şeye bağlanılmamalıdır.

S 4. Yukarıdaki dörtlüğün türü nedir? Dörtlüğü açıklayınız.(5+10p)

Aşık sevgilinin hasretiyle yanıp tutuşmaktadır ve bu yanmayı mumun yanarak tükenmesine benzetmektedir. Bu hasretin, bu yanmanın ne zaman biteceğini sormaktadır.

Hoca Dehhani, Divan Şiirinde din dışı konuları işleyen ilk şairdir.

S 5. Yukarıdaki beyiti açıklayarak Hoca Dehhani’nin Türk şiirindeki önemini belirtiniz.(10+5uan)

Nefestir

Kaygusuz Abdal, Alevi-Bektaşi şiirinin kurucusu kabul edilir.

S 6. Yukarıdaki dörtlüğün türü nedir? Türü hakkında bilgi vererek Kaygusuz Abdal’ın Türk şiirindeki yerini belirtiniz(5+5uan)
Yunus Emre Tekke Şiirinin; Karacaoğlan Halk Şiirinin en güçlü seslerindendir. Yunus Emre’nin hemen her şiirinde ilahi aşkın yani Allah aşkının izleri görülür. Onun için fani olan hiçbir şeyin önemi yoktur. Amaç Allah rızasını kazanmaktır.
Karacaoğlan din dışı konularda yazmıştır. O, beşeri güzelliğin hayranıdır. Genç kızlara ve gelinlere güzellemeler yazmıştır.

S 7.Yukarıdaki iki dörtlükten hareketle iki şairin aşk anlayışını kıyaslayınız. (20 p)


CELALETTİN TÜTEN
TÜRK EDEBİYATI ÖĞRETMENİ

[ahbar]

BÜYÜKOTURAK LİSESİ 2008 - 2009 ÖĞRETİM YILI 10-A SINIFI 1. DÖNEM 2. TÜRK EDEBİYATI SINAVI SORULARIDIR.
1. Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları doldurunuz.
- Göktürk Yazıtları ……… yüzyılda ……………………………….devleti zamanında dikilmiş ve ……………………….. tarafından yazılmıştır.
- Orhun Yazıtları bugünkü ………………………………….sınırları içersindedir.
- Göktürk Abideleri üç dikili taştan oluşmaktadır. Bunlar;
1.
2.
3.
- İslamiyet öncesi Türk edebiyatında sagu, Halk Edebiyatında………………………. , Divan Edebiyatında ise ………………………………………adını alır.
- Uygur metinleri……………………… özellikler taşımaktadır.
2. “Ay Toldı dedi: Sözün faydası büyüktür; söz yerinde kullanılırsa kulu yükseltir. Söz sayesinde kara yerdeki, mavi göğe yükselir ve baş köşeye geçenlerden olur. Eğer dil söylemesini bilmezse mavi gökte olanı yere indirir.” Parçada vurgulanmak istenen düşünceyi açıklayınız.
3. Kutadgu Bilig adlı eserde yazar niçin bazı kavramları sembolleştirmiştir? Açıklayınız.
4. Atatürk’ün Türk Dili hakkındaki düşüncelerini belirtiniz.
5. Kutadgu Bilig ile edebiyatımızda hangi nazım geleneği başlamıştır?
6. Ahmet Yesevi’nin Türk Edebiyatı içindeki önemini açıklayınız.
7. Divan-ı Lügati’t Türk adlı eserin önemini belirtiniz.
8. “Ne varlığa sevinirim,
Ne yokluğa yerinirim,
Aşkın ile avunurum, Parçayı şekil açısından inceleyiniz.
Bana seni gerek seni.”
9. Kaşgarlı Mahmut’un eserini hangi amaçla ve nasıl yazdığını açıklayınız.
10. Dede Korkut Hikayeleri hakkında bilgi veriniz.

SALİH KORKUT
NOT BAREMİ: Her soru 10 puandır. Başarılar…

[ahbar]

'Yâr' deyince, kalem elden düşüyor
Gözlerim görmüyor, aklım şaşıyor
Lâmbada titreyen alev üşüyor
Aşk, kağıda yazılmıyor Mihriban. “ Abdurrahim KARAKOÇ
1. Yukarıdaki beyitte yer alan “lambada titreyen alev üşüyor” ifadesindeki imgenin nasıl oluşturulduğunu açıklayınız. (5 P)
.............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. ........................
“ Hey Rıza! Kederin başından aşkın
Bitip tükenmiyor elem-i aşkın
Sende derya gibi daima taşkın
Daima çalkalanır bir gönül vardır.”
2. Yukarıdaki dörtlükte verilen teşbihi dört unsurunu göstererek yazınız. (10 P)
.............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .......................

3. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle tamamlayınız. (3+3+4=10 P)
a) Matla’sız gazel gibi uyaklanan genelde tek dörtlükten oluşan divan edebiyatı nazım şekline ………. denir.(4 P)
b) Kasidelerde şairin bir başkasını övdüğü bölüme ……………........... denir. (3 P)
c) Gazelin bütün beyitlerinde aynı konu işleniyorsa buna ……….......…....….. gazel denir. (3 P)

4. Aşağıdaki şiirleri verilen kriterlere göre değerlendiriniz. Bulduğunuz sonuçlara göre nazım biçimini şiirlerin üstündeki boşluğa yazınız. ( 20 P)
............. ...........

Eğer benim ile gitmek dilersen Uzun ince bir yoldayım
Eğlen güzel yaz olsun da gidelim Gidiyorum gündüz gece
Bizim iller kıraçlıdır aşılmaz Bilmiyorum ne haldeyim
Yollar çamur kurusun da gidelim (Karacaoğlan) Gidiyorum gündüz gece (Aşık Veysel)
…… ..…..

Nazım birimi : ………………………………. Nazım birimi : ……………………………..
Dili : …………………………… Dili : …………………………..
Ölçüsü : …………………………... Ölçüsü : …………………………..
Kafiye şeması : …………………………... Kafiye şeması : …………………………..
Ait olduğu gelenek : …………………………... Ait olduğu gelenek : …………………………..

5. Aşağıdaki beyitte aruz ölçüsü uygulaması yapınız. Varsa aruz kusurlarını uygun yollarla gideriniz.Aruz kusurunu hangi yolla giderdiğinizi yan tarafa yazınız. (5 P)
“ Ne yanar kim/se bana â/teş-i dilden / özge

Ne açar kim/se kapım bâd-/ı sabâdan / gayrı”

……………..


Düşkünlere kılar ihsan dediler
Eğlen bir karşımda dur nazlı nazlı
Sallanı sallanı geçen güzel yâr
Ben senin derdinden olmuşum hasta
Âşıklar derdine Lokman dediler
İnsafa gel hâlim sor nazlı nazlı
Bağrımda yaramı sar nazlı nazlı
Seni güzellere hayran dediler
.............................. .............................. .........
.............................. .............................. ...........
.............................. .............................. ...........
.............................. .............................. ...........
.............................. .............................. ...........
.............................. .............................. ...........
.............................. .............................. ..........
.............................. .............................. .........

6. Yukarıdaki şiirin mısraları karışık olarak verilmiştir.(5+5+10=20 P)
a) Mısralardaki anlam ilişkisini dikkate alarak şiiri yan taraftaki boşluğa düzgün şekilde yazınız. (10 P)
b) Şiirin düzeltilmiş biçimini dikkate alarak hangi şiir geleneğine ait olabileceğini yazınız. (5 P)
.............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............
c) Şiiri, biçim özelliklerinden hareketle ait olduğu geleneğe göre isimlendiriniz. İsmi şiirin üzerindeki boşluğa yazınız.(5 P)

“Sarı saçlarına deli gönlümü ………………………………………………………….
Bağlamışlar, çözülmüyor Mihriban. ………………………………………………………….
Ayrılıktan zor belleme ölümü ………………………………………………………….
Görmeyince sezilmiyor Mihriban.” ………………………………………………………….
7. Yukarıdaki dörtlüğün kafiye yapısını inceleyiniz. (10+5=15)
a) Bulduğunuz kafiye ve redifi gösteriniz, kafiye çeşidini yanına yazınız.(5 P)
b) Şiirde ahengin nasıl sağlandığını yukarıdaki dörtlükten hareketle maddeler halinde aşağıya yazınız.(10 P)
.............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. ....................
.............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. ....................

8. Aşağıdaki cümlelerde boş bölümleri uygun şekilde doldurunuz (5 P)
- En az …..….. en çok ……..…. beyitten oluşan………...… gibi kafiyelenen ……………… edebiyatı nazım biçimine …….…………. denir.


Karac'oğlan der ki geçti çağlarım
Meyve vermez oldu gönül bağlarım
Aklıma geldikçe durup ağlarım
Gözüm yaşı sel olduğu zamandır
Yine bülbül bilir gülün halinden
Yeter deli oldum yarin elinden
Aşıp aşıp gelir yayla belinden
Yardan bize gel olduğu zamandır.


9. Yukarıdaki şiirle ilgili aşağıdaki ifadelerin doğru veya yanlış olduğunu karşılarına yazınız. ( 10 P )
a) Bülbül ve Gül kelimelerinde telmih sanatı vardır ……………………………………..
b) İki dörtlükte de yarım kafiye ve redif vardır ……………….………………….…
c) 11’li hece ölçüsü ve 6+5 durağına göre yazılmıştır ……………….…………………….
d) Üzüntü anlattığı için dramatik bir şiirdir ………………..………………..…..
e) Birinci dörtlük şiirin son dörtlüğüdür ……………………………………..

Başarılar dilerim./Mehmet Nuri YILDIRAR



Adı ve Soyadı: Cevap Anahtarı 19/12/2008
Sınıfı : 9-........./Nu :..........


'Yâr' deyince, kalem elden düşüyor
Gözlerim görmüyor, aklım şaşıyor
Lâmbada titreyen alev üşüyor
Aşk, kağıda yazılmıyor Mihriban. “ Abdurrahim KARAKOÇ
1. Yukarıdaki beyitte yer alan “lambada titreyen alev üşüyor” ifadesindeki imgenin nasıl oluşturulduğunu açıklayınız. (5 P)
Alev” sözcüğü benzetmede “benzeyendir”, benzetilen ise “insan”dır. “Üşümek” fiili ile insan arasında ilgi kurulmuştur. Benzetme öğelerinden benzeyenin verilmesiyle “kapalı istiare” yapılmıştır. İşte bu sanat sayesinde şair imgeyi yakalıyor
“ Hey Rıza! Kederin başından aşkın
Bitip tükenmiyor elem-i aşkın
Sende derya gibi daima taşkın
Daima çalkalanır bir gönül vardır.”
2. Yukarıdaki dörtlükte verilen teşbihi dört unsurunu göstererek yazınız. (10 P)
Derya, kendisine benzetilen; gibi benzetme edatı, taşkın benzetme yönünü ve gönül benzeyendir.
3. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle tamamlayınız. (3+3+4=10 P)
a) Matla’sız gazel gibi uyaklanan genelde tek dörtlükten oluşan divan edebiyatı nazım şekline KITA denir.(4 P)
b) Kasidelerde şairin bir başkasını övdüğü bölüme METHİYE denir. (3 P)
c) Gazelin her beytinde farklı bir konu aynı güzellikte işleniyorsa buna YEK AVAZ gazel denir. (3 P)

4. Aşağıdaki şiirleri verilen kriterlere göre değerlendiriniz. Bulduğunuz sonuçlara göre nazım biçimini şiirlerin üstündeki boşluğa yazınız. ( 20 P)
KOŞMA SEMAİ
Eğer benim ile gitmek dilersen Uzun ince bir yoldayım
Eğlen güzel yaz olsun da gidelim Gidiyorum gündüz gece
Bizim iller kıraçlıdır aşılmaz Bilmiyorum ne haldeyim
Yollar çamur kurusun da gidelim (Karacaoğlan) Gidiyorum gündüz gece (Aşık Veysel)
…… ..…..

Nazım birimi : DÖRTLÜK Nazım birimi : DÖRTLÜK
Dili : SADE Dili : SADE
Ölçüsü : 11’li HECE ÖLÇÜSÜ Ölçüsü : 8’li HECE ÖLÇÜSÜ
Kafiye şeması : abcb Kafiye şeması : abab
Ait olduğu gelenek : HALK EDEBİYATI Ait olduğu gelenek : HALK EDEBİYATI

5. Aşağıdaki beyitte aruz ölçüsü uygulaması yapınız. Varsa aruz kusurlarını uygun yollarla gideriniz.Aruz kusurunu hangi yolla giderdiğinizi yan tarafa yazınız. (5 P)
“ Ne yanar kim/se bana â/teş-i dilden / özge Bana kelimesinin ikinci hecesinde ulama yapılmıştır.
. . - - / . . . - / - . - - / - - -teş- i arasında ulama yapılmıştır.
( - ) ( . )
Ne açar kim/se kapım bâd-/ı sabâdan / gayrı”
. . - - / . . - - / . . - - / - -


KOŞMA


Düşkünlere kılar ihsan dediler
Eğlen bir karşımda dur nazlı nazlı
Sallanı sallanı geçen güzel yâr
Ben senin derdinden olmuşum hasta
Âşıklar derdine Lokman dediler
İnsafa gel hâlim sor nazlı nazlı
Bağrımda yaramı sar nazlı nazlı
Seni güzellere hayran dediler

Sallanı sallanı geçen güzel yâr
Eğlen bir karşımda dur nazlı nazlı
Ben senin derdinden olmuşum hasta
İnsafa gel hâlim sor nazlı nazlı

Seni güzellere hayran dediler
Düşkünlere kılar ihsan dediler
Âşıklar derdine Lokman dediler
Bağrımda yaramı sar nazlı nazlı


6. Yukarıdaki şiirin mısraları karışık olarak verilmiştir.(5+5+10=20 P)
a) Mısralardaki anlam ilişkisini dikkate alarak şiiri yan taraftaki boşluğa düzgün şekilde yazınız. (10 P)
b) Şiirin düzeltilmiş biçimini dikkate alarak hangi şiir geleneğine ait olabileceğini yazınız. (5 P)
Halk edebiyatı geleneğine ait bir şiirdir.
c) Şiiri, biçim özelliklerinden hareketle ait olduğu geleneğe göre isimlendiriniz. İsmi şiirin üzerindeki boşluğa yazınız.(5 P)

“Sarı saçlarına deli gönlümü -lüm/ Zengin Kafiye, - ü / redif
Bağlamışlar, çözülmüyor Mihriban. -z yarım kafiye/ -(ü)lmüyor Mihriban / redif
Ayrılıktan zor belleme ölümü - lüm/ Zengin Kafiye, - ü / redif
Görmeyince sezilmiyor Mihriban.” z yarım kafiye/ -(ü)lmüyor Mihriban / redif
7. Yukarıdaki dörtlüğün kafiye yapısını inceleyiniz. (10+5=15)
a) Bulduğunuz kafiye ve redifi gösteriniz, kafiye çeşidini yanına yazınız.(5 P)
b) Şiirde ahengin nasıl sağlandığını yukarıdaki dörtlükten hareketle maddeler halinde aşağıya yazınız.(10 P)
a) Hece ölçüsü,
b) Kafiye,
c) Redif,
d) Aliterasyon(-l ünsüzünün tekrarlanmasıyla),
e) Asonans(-a, -e, -ü ünlüsünün tekrarlanmasıyla) şiirde ahenk sağlanmıştır.
8. Aşağıdaki cümlelerde boş bölümleri uygun şekilde doldurunuz (5 P)
- En az 5(Beş) en çok 15(on beş) beyitten oluşan kaside gibi kafiyelenen Divan edebiyatı nazım biçimine gazel denir.


Karac'oğlan der ki geçti çağlarım
Meyve vermez oldu gönül bağlarım
Aklıma geldikçe durup ağlarım
Gözüm yaşı sel olduğu zamandır
Yine bülbül bilir gülün halinden
Yeter deli oldum yarin elinden
Aşıp aşıp gelir yayla belinden
Yardan bize gel olduğu zamandır.


9. Yukarıdaki şiirle ilgili aşağıdaki ifadelerin doğru veya yanlış olduğunu karşılarına yazınız. ( 10 P )
a) Bülbül ve Gül kelimelerinde telmih sanatı vardır Doğru
b) İki dörtlükte de yarım kafiye ve redif vardır Yanlış
c) 11’li hece ölçüsü ve 6+5 durağına göre yazılmıştır Yanlış
d) Üzüntü anlattığı için dramatik bir şiirdir Yanlış
e) Birinci dörtlük şiirin son dörtlüğüdür Doğru

Başarılar dilerim./Mehmet Nuri YILDIRAR

[ahbar]

DENİZLİ TİCARET MESLEK LİSESİ 2006 - 2007 ÖĞRETİM YILI 10-A SINIFI 1. DÖNEM 2. TÜRK EDEBİYATI SINAVI SORULARIDIR:
1. Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları doldurunuz.
- Göktürk Yazıtları ……… yüzyılda ……………………………….devleti zamanında dikilmiş ve ……………………….. tarafından yazılmıştır.
- Orhun Yazıtları bugünkü ………………………………….sınırları içersindedir.
- Göktürk Abideleri üç dikili taştan oluşmaktadır. Bunlar;
1.
2.
3.
- İslamiyet öncesi Türk edebiyatında sagu, Halk Edebiyatında………………………. , Divan Edebiyatında ise ………………………………………adını alır.
- Uygur metinleri……………………… özellikler taşımaktadır.
2. “Ay Toldı dedi: Sözün faydası büyüktür; söz yerinde kullanılırsa kulu yükseltir. Söz sayesinde kara yerdeki, mavi göğe yükselir ve baş köşeye geçenlerden olur. Eğer dil söylemesini bilmezse mavi gökte olanı yere indirir.” Parçada vurgulanmak istenen düşünceyi açıklayınız.
3. Kutadgu Bilig adlı eserde yazar niçin bazı kavramları sembolleştirmiştir? Açıklayınız.
4. Kutadgu Bilig’in hangi Türkçe ile yazılmış olduğunu yazınız.
5. Kutadgu Bilig ile edebiyatımızda hangi nazım geleneği başlamıştır?
6. Ahmet Yesevi’nin Türk Edebiyatı içindeki önemini açıklayınız.
7. Divan-ı Lügati’t Türk adlı eserin önemini belirtiniz.
8. “Ne varlığa sevinirim,
Ne yokluğa yerinirim,
Aşkın ile avunurum, Parçayı şekil açısından inceleyiniz.
Bana seni gerek seni.”
9. Yukarıdaki dörtlük hangi düşünceyi yansıtmaktadır.
10. Tasavvuf edebiyatının ilk temsilcilerini yazınız.


NOT BAREMİ: Her soru 10 puandır. Başarılar…

[ahbar]

BULDAN ALİ TUNABOYLU METEM
2006/2007 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI 1. DÖNEM
TDE. DERSİ 2. YAZILI YOKLAMA SINAVIDIR.
SORULAR
1- Sözlü edebiyat döneminin özelliklerinden dördünü yazınız.
2- Göktürk Yazıtları hakkında bilgi verip, yazıtların edebiyatımız ve dilimiz açısından önemini belirtiniz.
3- Uygur metinlerinde daha çok hangi konu işlenmiştir? Neden?
4- Kutatgu Bilig eseri hakkında bilgi veriniz.
5- Divan-ı Lugati’t Türk eserinin edebiyatımız ve dilimiz açısından en önemli yönü nedir?
Dağlar ile taşlar ile
Çağırayım Mevlam seni
Seherlerde kuşlar ile
Çağırayım Mevlam seni

Yunus okur diller ile
Şol kumru bülbüller ile
Hakk’ı seven kullar ile
Çağırayım Mevlam seni
Y. EMRE
6-Yunus Emre yukarıdaki dörtlüklerde ne anlatmak istemiştir? Onun sevgi anlayışı hakkında bilgi veriniz.
7-Tasavvuf edebiyatı ile ilgili “ aşık,derviş,tekke, insan-ı kamil, şarap” terimlerini birer cümleyle açıklayınız.
8- Aşağıdaki bilgiler doğruysa ( d ) yanlışsa (y ) yazınız.
- Mevlana 13.yy şairidir.
-İlahiler genellikle aruz ölçüsüyle yazılır.
-Divanü Lugati’t Türk mesnevi şeklinde yazılmıştır.
- Divan-ı Hikmet’te din dışı konular işlenmiştir.
-Atabet’ül Hakayık Yusuf Has Hacip’in eseridir.
9- Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları doldurunuz.
- Sözlü edebiyat döneminde atasözlerine …………….. denirdi.
- Türklerin en uzun destanı …………………… destanıdır.
- Göktürk Yazıtları bugün …………………….. sınırları içerisindedir.
- Mevlana şiirlerinde dil olarak …………….yı kullanmıştır.
- Tasavvuf edebiyatının ilk şairi ………………………………………… dir.


NOT: 8. ve 9. sorular 15 diğer sorular 10 puan değerindedir.
SÜRE: Bir ders saatidir. Başarılar…
Hüdai ÖZKAN
TDE. ÖĞRET.

[ahbar]

2006-2007 ÖĞRETİM YILI, İHKİB YENİBOSNA HAZIR GİYİM MESLEK LİSESİ
1. DÖNEM,10. SINIFLAR, TÜRK EDEBİYATI DERSİ
2.YAZILI YOKLAMA SORULARIDIR
A grubu
1. Kutadgu Bilig adlı eser hakkında detaylı bilgi veriniz.(10 puan)

2. Gözüm seni görmek için
Elim sana ermek için
Bugün canım yolda kodum
Yarın seni bulmak için
Yunus Emre

Salanlı sallanı gelmiş pınara
Kadir Mevlam işimizi onara
Gün doğmadan şavkın düşmüş pınara
Gün üstüne bir gün daha doğar mı?
Karacaoğlan

Yukarıdaki iki dörtlüğü aşk temasının işlenişi yönünden kıyaslayınız ve açıklayınız. (20 puan)
3. Türk Edebiyatında “ilahi” türü hakkında bilgi veriniz.(10puan)

4. Ne varlığa sevinirim
Ne yokluğa yerinirim
Aşkın ile avunurum
Bana seni gerek seni
Yunus Emre
Yukarıdaki dörtlüğün türü nedir?Dörtlüğü açıklayınız.(10puan)

5. Hind’den bazerganlar gelür yayunur
Pişer lokmaları açlar doyurur
Aşıkları gelür bunda soyunur
Erler gelür şahım Abdal Musa’ya
Kaygusuz Abdal
Yukarıdaki dörtlüğün türü nedir?Türü hakkında bilgi veriniz ve dörtlüğü açıklayınız.(15uan)

6. Yanaram mumlayın başdan ayaga
Nedür bu yanmagın payanı yok mu
Hoca Dehhani
Yukarıdaki beyiti açıklayınız.(15uan)

7.Aşağıdaki tanımlamalarda boş bırakılan yerlere uygun ifadeleri yazınız. (20 puan)
Gazellerin beyit sayısı …-… arasında değişir.
Alevilikte nefes türünde yazılan şiirlere …………….. denir.
Dede Korkut Hikayeleri …… tane hikaye ve bir önsözden oluşur.
Divan-ı Hikmet, 12.yy’da ……………………………..tarafından yazılmıştır.
……………. adlı eser, Hakaniye Türkçesiyle yazılmıştır,eserin adı hakikatler basamağı anlamına gelir.

Başarılar…
Sema SAZCI
Türk Dili ve Ed.Öğrt.



ADI,SOYADI: Tarih:
SINIF-NO:
2006-2007 ÖĞRETİM YILI, İHKİB YENİBOSNA HAZIR GİYİM MESLEK LİSESİ
1. DÖNEM,10. SINIFLAR, TÜRK EDEBİYATI DERSİ
2.YAZILI YOKLAMA SORULARIDIR
B grubu
1. Divan-ı Lügat-üt Türk adlı eser hakkında detaylı bilgi veriniz.(10 puan)

2. Ben yürürem yana yana
Aşk boyadı beni kana
Ne akılem ne divane
Gel gör beni aşk neyledi
Yunus Emre

Kırmızı güllerden rengin almışsın
Güzellikte kemalini bulmuşsun
Sallanı sallanı suya gelmişsin
Güzel senin ziyaretin pınar mı?
Karacaoğlan

Yukarıdaki iki dörtlüğü aşk temasının işlenişi yönünden kıyaslayınız ve açıklayınız. (20 puan)
3. Türk Edebiyatında “gazel” türü hakkında bilgi veriniz.(10puan)

4. Cennet cennet dedikleri
Bir ev ile birkaç huri
İsteyene vergil onu
Bana seni gerek seni
Yunus Emre
Yukarıdaki dörtlüğün türü nedir?Dörtlüğü açıklayınız.(10puan)

5. Urum abdalları gelür dost deyü
Egnimizde aba hırka post deyü
Hastaları gelür derman isteyü
Saglar gelür şahım Abdal Musa’ya
Kaygusuz Abdal
Yukarıdaki dörtlüğün türü nedir?Türü hakkında bilgi veriniz ve dörtlüğü açıklayınız.(15uan)

6. Delüpdür cigerümü gamzen oku
Ara yürekde gör peykanı yok mı
Hoca Dehhani
Yukarıdaki beyiti açıklayınız.(15uan)

7.Aşağıdaki tanımlamalarda boş bırakılan yerlere uygun ifadeleri yazınız. (20 puan)
Kutagu Bilig adlı eserin yazarı,……………………………………..… dir.
Deme olarak adlandırılan türe Bektaşilikte …………….. denir.
……………………………………Oğuz Türklerinin Rum,Abaza ve Gürcülerle yaptıkları savaşları konu alan destansı hikayelerdir.
Atabet-ül Hakayık, 12.yy’da ……………………………..tarafından yazılmıştır.
Türkler,……………………… döneminde Müslümanlığı kabul etmeye başlamışlardır.

Başarılar…
Sema SAZCI
Türk Dili ve Ed.Öğrt

[ahbar]

2006-2007 Eğitim-Öğretim Yılı Bafra Lisesi 10 Sosyal B Sınıfı Türk Edebiyatı Dersi
Birinci Dönem İkinci Yazılı Sınav Sorularıdır.
Veysel bu gurbetlik kâr etti cana
Karıştır göçünü ulu kervana
Gün geçirip fırsat verme zamana
Sakın uzamasın yol deyi yazmış
Âşık Veysel
S. 1. Yukarıdaki şiiri şekil bakımından (ölçü, nazım birimi, uyak şeması, kafiye ve redif) inceleyiniz. (2+2+2+2+2= 10 P)

S. 2. Birinci sütunda Türk destanların adları, ikinci sütunda bu destanların sahibi olan Türk devletlerinin adları verilmiştir. Bu destanların kime ait olduğunu tespit ettikten sonra, o devletin önündeki harfi ilgili destanın solundaki parantez içine yazınız. (2+2+2+2+2= 10 P)
I. Sütun II. Sütun
( ) Gılgamış A Uygur
( ) Şu B Hun
( ) Ergenekon C Saka
( ) Türeyiş D) Sümerler
( ) Oğuz Kağan E) Göktürk

İlahi öküş hamd ayur men sanga (İlâhi, pek çok hamdederim sana)
Sening rahmetingdin umar men onga (Senin rahmetinden hayır umarım)

Bilig birle bilnür törütgen (Bilgiyle bilinir yaratan Tanrı)
Biligsizlig içre kanı hayr yidi (Bilgisizlikten nerde, gören hayrı?)
Bilig bilmegendin bir ança budun (Bilgi bilmemekten nice insanlar)
Özelgin but itip idim bu tidi (Elleriyle put yapıp rabbim dedi)
S. 3. Yukarıda Atabet’ül Hakayık adlı eserden alınan bölümlerden hareketle, bu eserin nazım birimini, ölçüsünü, yazarının adını, Atabet’ül Hakayık’ın ne anlama geldiğini ve eserde nelerden bahsedildiğini yazınız. (2+2+2+2+2= 10 P)
Nazım birimi:
Ölçüsü:
Yazarın adı:
Atabet’ül Hakayık’ın ne anlama geldiği:
Eserde nelerden bahsedildiği:

S. 4. Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Cümledeki bilgi doğruysa “D”, yanlışsa “Y” yazınız. (2+2+2+2+2=10 P)
a) (...) Kutadgu Bilig alegorik bir eserdir.
b) (...) Orhun Yazıtları söylev niteliği taşımaktadır.
c) (...) Orhun Yazıtları 1893 yılında İngiliz dil bilimci Thomsen tarafından okunmuştur.
d) (...) Orhun yazıtları Çin’de bulunmaktadır.
e) (...) Dinî-Tasavvufî halk şiiri Yusuf Has Hacip ile başlamaktadır.

S. 5. Divanı- Lügat’it Türk’ün yazılış amacı nedir? Yazınız. (5+5= 10 P)


S. 6. İslamiyet öncesi Türk edebiyatı ile İslamiyet etkisindeki Türk edebiyatını (nazım birimi, ölçü, kullanılan dil, alfabe ve konu bakımından karşılaştırınız. (2+2+2+2+2= 10 P)
İslamiyet öncesi Türk edebiyatı İslamiyet etkisindeki Türk edebiyatı
Nazım birimi:
Ölçü:
Kullanılan dil:
Alfabe:
Konu:


S. 7. Aşağıdaki cümlelerde noktalı yerleri doldurunuz.
a) Köktürk Yazıtları ……… yüzyılda ………………………….. devleti tarafından dikilmiştir. Türklerin bilinen ilk alfabesi olan …………….. …………………….. ile ……………. Tigin tarafından yazılmıştır. (1+2+2+1= 6 P)
b) Bir kimsenin ölümü üzerine duyulan üzüntüyü ve acıyı anlatmak için yazılan şiirlere İslâmiyet öncesi Türk edebiyatında …………….., Halk edebiyatında …………………… Divan edebiyatında ise …………… adı verilir. (1+1+2= 4 P)

S. 8. Kutadgu Bilig’den alınan aşağıdaki beyitlerin karşısına Kutadgu Bilig’deki kişilerden hangisine ait olduğunu yazınız. (3+3+4= 10 P)

Ked öglüg kerek hem biligli ukuş (Çok zeki ve aklı bilir olmalı) …………………………...
Biliglig kişining yagısı öküş (Bilgili kişinin çoktur düşmanı)

Törüdi ikigü manga bir sanı (Kanunda benim için birdir hepisi) ……………………
Keserde adın bulmagay ol mini (Hüküm verirken fark bulmaz birisi)

Kişike kerek tegme yirde biliş (Kişiye gerektir her yerde tanış) …………………………
Biliş birle itlür kamug türlüg iş (Tanıdıkla görülür her türlü iş)

S. 9. Mesnevi nazım şeklini 5 madde ile açıklayınız. (2+2+2+2+2= 10 P)

S. 10. İslamiyet öncesi Türk edebiyatı kaça ayrılır, hangi ürünlerden meydana gelir? Şema ile açıklayınız. (3+3+2+2= 10 P)


Başarılar dilerim. 06.12.2006
Fehim YILMAZ
Türk Dili ve Edb. Öğrt.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2006-2007 Eğitim-Öğretim Yılı Bafra Lisesi 10 Sosyal B Sınıfı Türk Edebiyatı Dersi
Birinci Dönem İkinci Yazılı Sınav Soruları Cevap Anahtarıdır.

C. 1.
a –––– cana “-an” sesleri tam uyak
a –––– kervana “-a” sesi redif
a –––– zamana Nazım birimi: Dörtlük
b –––– yol deyi yazmış Ölçü: 6+5= 11’li hece ölçüsü

C. 2
I. Sütun II. Sütun
(D) Gılgamış A Uygur
(C) Şu B Hun
(E) Ergenekon C Saka
(A) Türeyiş D) Sümerler
(B) Oğuz Kağan E) Göktürk

C. 3.
Nazım birimi: Dörtlük ve beyit.
Ölçü: Aruz ölçüsü
Yazarın adı: Edip Ahmet Yükneki
Anlamı: Gerçeklerin (hakikatlerin) eşiği
Konusu: Eser, dinî ögelerden bahseder (Allah’tan, peygamberden, Dört Halife’den vb.)

C. 4.
a) (D) Kutadgu Bilig alegorik bir eserdir.
b) (D) Orhun Yazıtları söylev niteliği taşımaktadır.
c) (Y) Orhun Yazıtları 1893 yılında İngiliz dil bilimci Thomsen tarafından okunmuştur.
d) (Y) Orhun yazıtları Çin’de bulunmaktadır.
e) (Y) Dinî-Tasavvufî halk şiiri Yusuf Has Hacip ile başlamaktadır.

C. 5. Türkçenin de Arapça kadar gelişmiş bir dil olduğunu kanıtlamak için yazılan eser, Araplar’a Türkçe’yi öğretmeyi amaçlamaktadır.

C. 6.
İslamiyet öncesi Türk edebiyatı İslamiyet etkisindeki Türk edebiyatı
Nazım birimi: Dörtlük Beyit ve dörtlük
Ölçü: Hece Aruz ve hece ölçüsü
Dil: Halkın kullandığı öz Türkçe İslamiyetin etkisi ile Arapça ve Fasça
Alfabe: Göktürk ve Uygur alfabesi Uygur ve Arap alfabesi
Konu: İslamiyet öncesinde verilen ürünlerde Türk milletinin yaşayışını, inançlarını, üzüntülerini, sevinçlerini vb. görmekteyiz. İslamiyetin kabulüyle beraber İslami unsurlar (Allah, peygamber, melek vb.) eserlere girmiştir.

C. 7.
a) 8. – II. Göktürk (Kutluk Devleti) – Göktürk Alfabesi – Yollug
b) Sagu – ağıt – mersiye

C. 8. Ögdülmüş – Kün Togdı – Ay Toldı

C. 9.
- Aynı vezinde ve her beyiti kendi arasında kafiyeli olan nazım şekline denir.
- Kafiye örgüsü, aa, bb, cc, dd, ee... dir.
- Mesneviler öğüt verici veya bir olayı anlatan uzun şiirlerdir.
- Bu şiirlerde savaş, aşk, din ve tasavvuf konularıyla birlikte, çeşitli toplumsal konular da işlenir.
- Mesnevide anlam beyit içerisinde tamamlanır. Anlam bir beyitten başka bir beyite geçmez; ancak beyitler arasında konu bütünlüğü vardır
- Aruzun kısa kalıpları ile yazılır
- Her beyit kendi arasında uyaklıdır.
- Divan edebiyatında bugünkü anlamda roman ve hikaye yoktu. Mesneviler bir bakıma bu türlerin yerini tutuyordu.
- Beş mesneviyi bir araya getiren eserlere Hamse denir.
- Türk edebiyatında ilk mesnevi 11 yüzyılda Yusuf Has Hacip’in “Kutadgu Billig” adlı eseriyle başlar. En uzun mesneviyi Mevlana yazmıştır.

C. 10.
İslamiyet öncesi Türk edebiyatı:
1. Sözlü Edebiyat (Sav, sagu, koşuk, destan)
2. Yazılı Edebiyat
a) Göktürk Yazısı (Bilge Kağan, Kültigin, Tonyukuk Yazıtı)
b) Uygur Yazısı (Altun Yaruk, Sekiz Yükmek, Irk Bitig)

Fehim YILMAZ
Türk Dili ve Edb. Öğrt.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Adı Soyadı :
Sınıfı :
Okul No :
2006-2007 Eğitim-Öğretim Yılı Bafra Lisesi 10 Sosyal B Sınıfı Türk Edebiyatı Dersi
Birinci Dönem İkinci Yazılı Sınav Sorularıdır.

S. 1. Aşağıdaki cümlelerde noktalı yerleri doldurunuz.
a) Köktürk Yazıtları ……… yüzyılda ………………………….. devleti tarafından dikilmiştir. Türklerin bilinen ilk alfabesi olan …………….. …………………….. ile ……………. Tigin tarafından yazılmıştır. (1+2+2+1= 6 P)
b) Bir kimsenin ölümü üzerine duyulan üzüntüyü ve acıyı anlatmak için yazılan şiirlere İslâmiyet öncesi Türk edebiyatında …………….., Halk edebiyatında …………………… Divan edebiyatında ise …………… adı verilir. (1+1+2= 4 P)

Veysel bu gurbetlik kâr etti cana
Karıştır göçünü ulu kervana
Gün geçirip fırsat verme zamana
Sakın uzamasın yol deyi yazmış
Âşık Veysel
S. 2. Yukarıdaki şiiri şekil bakımından (ölçü, nazım birimi, uyak şeması, kafiye ve redif) inceleyiniz. (2+2+2+2+2= 10 P)

S. 3. Kutadgu Bilig’den alınan aşağıdaki beyitlerin karşısına Kutadgu Bilig’deki kişilerden hangisine ait olduğunu yazınız. (3+3+4= 10 P)
Ukuşluk kerek hem biliglig kerek (Akıllı ve bilgili olmak gerek) …………………………..
Akılık gereg hem siliglig kerek (Cömert ve yumuşak davranmak gerek)

Munu men me körgil könilik törü (İşte bak ben doğruluk ve kanunu ……………………….
Törü kılkları bu baka tur körü (Kanunun özellikleri bunlardır, dikkat et)

Kişike kerek tegme yirde biliş (Kişiye gerektir her yerde tanış) …………………………
Biliş birle itlür kamug türlüg iş (Tanıdıkla görülür her türlü iş)

S. 4. Mesnevi nazım şeklini 5 madde ile açıklayınız. (2+2+2+2+2= 10 P)

S. 5. İslamiyet öncesi Türk edebiyatı kaça ayrılır, hangi ürünlerden meydana gelir? Şema ile açıklayınız. (3+3+2+2= 10 P)


İlahi öküş hamd ayur men sanga (İlâhi, pek çok hamdederim sana)
Sening rahmetingdin umar men onga (Senin rahmetinden hayır umarım)

Bilig birle bilnür törütgen (Bilgiyle bilinir yaratan Tanrı)
Biligsizlig içre kanı hayr yidi (Bilgisizlikten nerde, gören hayrı?)
Bilig bilmegendin bir ança budun (Bilgi bilmemekten nice insanlar)
Özelgin but itip idim bu tidi (Elleriyle put yapıp rabbim dedi)
S. 6. Yukarıda Atabet’ül Hakayık adlı eserden alınan bölümlerden hareketle, bu eserin nazım birimini, ölçüsünü, yazarının adını, Atabet’ül Hakayık’ın ne anlama geldiğini ve eserde nelerden bahsedildiğini yazınız. (2+2+2+2+2= 10 P)
Nazım birimi:
Ölçüsü:
Yazarın adı:
Atabet’ül Hakayık’ın ne anlama geldiği:
Eserde nelerden bahsedildiği:

S. 7. Birinci sütunda Türk destanların adları, ikinci sütunda bu destanların sahibi olan Türk devletlerinin adları verilmiştir. Bu destanların kime ait olduğunu tespit ettikten sonra, o devletin önündeki harfi ilgili destanın solundaki parantez içine yazınız. (2+2+2+2+2= 10 P)
I. Sütun II. Sütun
( ) Manas A Uygur
( ) Alp Er Tunga B Hun
( ) Bozkurt C Saka
( ) Göç D) Kırgız
( ) Attila E) Göktürk

S. 8. Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Cümledeki bilgi doğruysa “D”, yanlışsa “Y” yazınız. (2+2+2+2+2=10 P)
a) (...) Kutadgu Bilig Türk edebiyatında siyasetnâme türünün ilk örneğidir.
b) (...) Orhun Yazıtları söylev niteliği taşımamaktadır.
c) (...) Divânü Lügati’t Türk Türkçenin ilk dil bilgisi kitabıdır.
d) (...) Orhun yazıtları Moğolistan’da bulunmaktadır.
e) (...) Dinî-Tasavvufî halk şiiri Yusuf Has Hacip ile başlamaktadır.

S. 9. Divanı- Lügat’it Türk’ün yazılış amacı nedir? Yazınız. (5+5= 10 P)

S. 10. İslamiyet öncesi Türk edebiyatı ile İslamiyet etkisindeki Türk edebiyatını (nazım birimi, ölçü, kullanılan dil, alfabe ve konu bakımından karşılaştırınız. (2+2+2+2+2= 10 P)
İslamiyet öncesi Türk edebiyatı İslamiyet etkisindeki Türk edebiyatı
Nazım birimi:
Ölçü:
Kullanılan dil:
Alfabe:
Konu:


Başarılar dilerim. 06.12.2006
Fehim YILMAZ
Türk Dili ve Edb. Öğrt.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2006-2007 Eğitim-Öğretim Yılı Bafra Lisesi 10 Sosyal B Sınıfı Türk Edebiyatı Dersi
Birinci Dönem İkinci Yazılı Sınav Soruları Cevap Anahtarıdır.

C. 1.
a) 8. – II. Göktürk (Kutluk Devleti) – Göktürk Alfabesi – Yollug
b) Sagu – ağıt – mersiye

C. 2.
a –––– cana “-an” sesleri tam uyak
a –––– kervana “-a” sesi redif
a –––– zamana Nazım birimi: Dörtlük
b –––– yol deyi yazmış Ölçü: 6+5= 11’li hece ölçüsü

C. 3. Ögdülmüş – Kün Togdı – Ay Toldı

C. 4.
- Aynı vezinde ve her beyiti kendi arasında kafiyeli olan nazım şekline denir.
- Kafiye örgüsü, aa, bb, cc, dd, ee... dir.
- Mesneviler öğüt verici veya bir olayı anlatan uzun şiirlerdir.
- Bu şiirlerde savaş, aşk, din ve tasavvuf konularıyla birlikte, çeşitli toplumsal konular da işlenir.
- Mesnevide anlam beyit içerisinde tamamlanır. Anlam bir beyitten başka bir beyite geçmez; ancak beyitler arasında konu bütünlüğü vardır
- Aruzun kısa kalıpları ile yazılır
- Her beyit kendi arasında uyaklıdır.
- Divan edebiyatında bugünkü anlamda roman ve hikaye yoktu. Mesneviler bir bakıma bu türlerin yerini tutuyordu.
- Beş mesneviyi bir araya getiren eserlere Hamse denir.
- Türk edebiyatında ilk mesnevi 11 yüzyılda Yusuf Has Hacip’in “Kutadgu Billig” adlı eseriyle başlar. En uzun mesneviyi Mevlana yazmıştır.

C. 5.
İslamiyet öncesi Türk edebiyatı:
1. Sözlü Edebiyat (Sav, sagu, koşuk, destan)
2. Yazılı Edebiyat
a) Göktürk Yazısı (Bilge Kağan, Kültigin, Tonyukuk Yazıtı)
b) Uygur Yazısı (Altun Yaruk, Sekiz Yükmek, Irk Bitig)

C. 6.
Nazım birimi: Dörtlük ve beyit.
Ölçü: Aruz ölçüsü
Yazarın adı: Edip Ahmet Yükneki
Anlamı: Gerçeklerin (hakikatlerin) eşiği
Konusu: Eser, dinî ögelerden bahseder (Allah’tan, peygamberden, Dört Halife’den vb.)

C. 7.
I. Sütun II. Sütun
(D) Manas A Uygur
(C) Alp Er Tunga B Hun
(E) Bozkurt C Saka
(A) Göç D) Kırgız
(B) Attila E) Göktürk

S. 8.
a) (D) Kutadgu Bilig Türk edebiyatında siyasetnâme türünün ilk örneğidir.
b) (Y) Orhun Yazıtları söylev niteliği taşımamaktadır.
c) (D) Divânü Lügati’t Türk Türkçenin ilk dil bilgisi kitabıdır.
d) (D) Orhun yazıtları Moğolistan’da bulunmaktadır.
e) (Y) Dinî-Tasavvufî halk şiiri Yusuf Has Hacip ile başlamaktadır.

C. 9. Türkçenin de Arapça kadar gelişmiş bir dil olduğunu kanıtlamak için yazılan eser, Araplar’a Türkçe’yi öğretmeyi amaçlamaktadır.

C. 10.
İslamiyet öncesi Türk edebiyatı İslamiyet etkisindeki Türk edebiyatı
Nazım birimi: Dörtlük Beyit ve dörtlük
Ölçü: Hece Aruz ve hece ölçüsü
Dil: Halkın kullandığı öz Türkçe İslamiyetin etkisi ile Arapça ve Fasça
Alfabe: Göktürk ve Uygur alfabesi Uygur ve Arap alfabesi
Konu: İslamiyet öncesinde verilen ürünlerde Türk milletinin yaşayışını, inançlarını, üzüntülerini, sevinçlerini vb. görmekteyiz. İslamiyetin kabulüyle beraber İslami unsurlar (Allah, peygamber, melek vb.) eserlere girmiştir.

Fehim YILMAZ
Türk Dili ve Edb. Öğrt.

[ahbar]

ADI SOYADI:
…………………………….. NO:
………. SINIF:
………. DERSİN ADI:
TÜRK EDEBİYATI (10. SINIF) SINAV TARİHİ
… / … / 2006
SORU DEĞERLENDİRME BAREMİ
S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 S9 S10 S11 S12 S13 S14 S15
Sorunun değeri: 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10
Öğrenci puanı:
Sınav süresi 40 dakikadır. Başarılar dilerim.
SORU – CEVAP KAĞIDI FORMU
SORULAR
S-1-) Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğruysa (D), yanlışsa (Y) yazınız
- Sagu sözlü edebiyat döneminde görülen bir türdür.( )
- Destanlarda milletlere ait özellikler yoktur. ( )
- Sözlü edebiyat ürünleri yazının olduğu bir dönemde ortaya çıkmıştır. ( )
- Türk Edebiyatı’nın yazılı dönemi Göktürk metinleriyle başlar. ( )
- Divan-ı Lügati’t-Türk, Türkçenin bilinen ilk dilbilgisi kitabıdır. ( )

S-2-)Aşağıdakilerden hangisi veya hangileri Türk Edebiyatının dönemlere ayrılmasında doğrudan etkili olmuştur?
I- İstanbul’un Fethi
II- İslamiyet’in kabulü
III- Batılılaşma hareketleri
IV- Matbaanın kullanılması
A)Yalnız I B) I ve III C) I ve II D) II ve III E) I ve IV

S-3-) Aşağıdaki dörtlüğün kafiyesini, kafiye şemasını ve ölçüsünü gösteriniz.
Geh eserim yiller gibi
Geh tozarım yollar gibi
Geh akarım seller gibi
Gel gör beni aşk neyledi
Yunus Emre



S-4-) Aşağıdaki dizelerde geçen kişileştirme sanatını tespit ederek açıklayınız.
Feleğin adeti böyledir işte!
Bundan başkası da bahanedir zaten.



S-5-) Aşağıdakilerden hangisi destan dönemi sözlü edebiyat ürünlerinden biri değildir?
A)Destan B) Sav C) Sagu D) Mesnevi E) Koşuk

S-6-) Aşağıda noktalı yerlere uygun sözcükleri yazınız.
-Homeros Truva savaşlarını ………………………………………… destanında anlatır.
-Ergenekon’dan çıkışın anıldığı ve bahar bayramı olarak da kutlanan güne …………………… denir.
-İran şairi Firdevsi’nin Şehname adlı eserinde geçen Saka Türklerinin büyük hükümdarı ……………………………….dır.
- Destanlar oluşumları bakımından ……………………… ve ………..……………… olmak üzere ikiye ayrılırlar.

S-7-).- Kutadgu Bilig’de ismi geçen aşağıdaki kişilerin isimlerinin karşısına temsil ettikleri sembolleri yazınız.
Kün Togdu: ………………………………………………………….. Ögdülmüş:……………………………………………………… ……
Ay Toldu: ……………………………………………………………… Odgurmuş: ………………………………………………………….
S-8-) İslamiyet Öncesi Türk edebiyatı kaça ayrılır? İsimlerini yazınız.



S-9) İslamiyet Öncesi Türk edebiyatına ait destan kahramanlarının özellikleri hakkında bilgi veriniz.


S-10-) İslamiyet Öncesi Türk edebiyatına ait yazılı eserler, Göktürk Yazıtlarından başka Uygur dönemine ait metinler de bulunmaktadır. Buna rağmen sadece Köktürklerin metinlerinin anılmasının sebebi nedir?


Not: Cevapları sorularını üstünde ve altlarındaki boşluklara yapınız. Toplam süreniz bir ders saatidir. Her sorunun değeri yukarıdaki çizelgede belirtilmiştir.

Hatice AKHARMAN Kasım KARACA Gülseren KAVAK Elif DEMİR
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

CEVAPLAR
S-1-) Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğruysa (D), yanlışsa (Y) yazınız
- Sagu sözlü edebiyat döneminde görülen bir türdür.( D )
- Destanlarda milletlere ait özellikler yoktur. (Y )
- Sözlü edebiyat ürünleri yazının olduğu bir dönemde ortaya çıkmıştır. ( Y )
- Türk Edebiyatı’nın yazılı dönemi Göktürk metinleriyle başlar. (D )
- Divan-ı Lügati’t-Türk, Türkçenin bilinen ilk dilbilgisi kitabıdır. (D )

S-2-)Aşağıdakilerden hangisi veya hangileri Türk Edebiyatının dönemlere ayrılmasında doğrudan etkili olmuştur?
I- İstanbul’un Fethi
II- İslamiyet’in kabulü
III- Batılılaşma hareketleri
IV- Matbaanın kullanılması
A)Yalnız I B) I ve III C) I ve II D) II ve III E) I ve IV

S-3-) Aşağıdaki dörtlüğün kafiyesini, kafiye şemasını ve ölçüsünü gösteriniz.
Geh eserim yiller gibi
Geh tozarım yollar gibi
Geh akarım seller gibi
Gel gör beni aşk neyledi
Yunus Emre
Kafiyesi: (-ler gibi’ler redif, “l” sesleri ise yarım uyak) kafiye şeması: aaab ölçüsü: 8’li hece ölçüsü
S-4-) Aşağıdaki dizelerde geçen kişileştirme sanatını tespit ederek açıklayınız.
Feleğin adeti böyledir işte!
Bundan başkası da bahanedir zaten.
İnsana ait olan “adet”(bir durumu sürekli yapma) geleneği “felek” kavramı için kullanılarak kişileştirilmiştir.

S-5-) Aşağıdakilerden hangisi destan dönemi sözlü edebiyat ürünlerinden biri değildir?
A)Destan B) Sav C) Sagu D) Mesnevi E) Koşuk

S-6-) Aşağıda noktalı yerlere uygun sözcükleri yazınız.
-Homeros Truva savaşlarını ……………İlyada…………………………… destanında anlatır.
-Ergenekon’dan çıkışın anıldığı ve bahar bayramı olarak da kutlanan güne …………Nevruz………… denir.
-İran şairi Firdevsi’nin Şehname adlı eserinde geçen Saka Türklerinin büyük hükümdarı ……………Alper Tunga………………….dır.
- Destanlar oluşumları bakımından ………………Doğal……… ve ………..…Yapma…………… olmak üzere ikiye ayrılırlar.

S-7-).- Kutadgu Bilig’de ismi geçen aşağıdaki kişilerin isimlerinin karşısına temsil ettikleri sembolleri yazınız.
Kün Togdu: …………Adalet Hukuk…………
Ögdülmüş:……………Zeka…………………
Ay Toldu: ……………Saadet, Mutluluk……
Odgurmuş: …………………hayatın Sonu……

S-8-) İslamiyet Öncesi Türk edebiyatı kaça ayrılır? İsimlerini yazınız.
Yazılı ve Sözlü

S-9) İslamiyet Öncesi Türk edebiyatına ait destan kahramanlarının özellikleri hakkında bilgi veriniz.
Olağan üstü özellikler sahip, halkını koruyan, savaşan Tanrısal özellikleri bulunan kişilerdir.

S-10-) İslamiyet Öncesi Türk edebiyatına ait yazılı eserler, Göktürk Yazıtlarından başka Uygur dönemine ait metinler de bulunmaktadır. Buna rağmen sadece Köktürklerin metinlerinin anılmasının sebebi nedir?
Uygur dönemi eserlerinin dini içerikli olmaları açısından bunlar edebi kabul edilmemektedir.

Hatice AKHARMAN Kasım KARACA Gülseren KAVAK Elif DEMİR

------------------------------------------------------

SORULAR
S-1-) Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğruysa (D), yanlışsa (Y) yazınız
- Mesnevi sözlü edebiyat döneminde görülen bir türdür.( )
- Destanlar çekirdek bir olay etrafında gelişmiştir. ( )
- Sözlü edebiyat ürünlerinde kavmi özellikler görülmez. ( )
- Uygur metinleri dini içeriklidir. ( )
- Kutadgu Bilig Türk edebiyatı tarihinde ilk siyasetname örneğidir. ( )

S-2-)Aşağıdaki edebi türleri ilgili kavramlarla eşleştiriniz.
Roman Beyit

Destan Mitolojik öğeler

Mesnevi Batı uygarlığı

S-3-) Aşağıdaki dizelerde geçen Mübalağa (abartma) sanatını tespit ederek açıklayınız.
Felek bir kere niyet edip ok atarsa
Dağların başı kertilir.


S-4-) Aşağıdaki dörtlüğün kafiyesini, kafiye şemasını ve ölçüsünü gösteriniz.
Geh eserim yiller gibi
Geh tozarım yollar gibi
Geh akarım seller gibi
Gel gör beni aşk neyledi
Yunus Emre



S-5-) Aşağıdakilerden hangisi sözlü edebiyat ürünlerinden biridir?
A)Gazel B)Mesnevi C) Koşuk D) Kaside E) Beyit

S-6-) Aşağıda noktalı yerlere uygun sözcükleri yazınız.
-Köktürk Yazıtları …………………………………………………….da bulunmaktadır.
-Kendi adına yazıt diken ve Bilge Kağan’ın veziri olan Türk devlet adamı ………………………………………….tur.
-Mersiyenin İslamiyet öncesi Türk edebiyatındaki karşılığı …………………………………………….dur.
- İslamiyet öncesi Türk edebiyatında destanlarda geçen yaratılış ve türeyiş efsanelerine …………………………denir.

S-7-).- Kutadgu Bilig’de ismi geçen aşağıdaki kişilerin isimlerinin karşısına temsil ettikleri sembolleri yazınız.
Kün Togdu: ………………………………………………………….. Ögdülmüş:……………………………………………………… ……
Ay Toldu: ……………………………………………………………… Odgurmuş: ………………………………………………………….

S-8-) Göktürk Yazıtlarının edebiyatımız için önemini bir cümleyle yazınız.



S-9) Tarih boyunca Türklerin pek çok alfabe değiştirmelerinin sebebini yazınız.


S-10-) Tarih boyunca Türkler pek çok alfabe değiştirmiş. Buna karşılık metinlerde bulunan ortak özellik nedir?



Not: Cevapları sorularını üstünde ve altlarındaki boşluklara yapınız. Toplam süreniz bir ders saatidir. Her sorunun değeri yukarıdaki çizelgede belirtilmiştir.

Hatice AKHARMAN Kasım KARACA Gülseren KAVAK Elif DEMİR
------------------------------------------------------------------------------------------

SORU – CEVAP KAĞIDI FORMU

S-1-) Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğruysa (D), yanlışsa (Y) yazınız
- Mesnevi sözlü edebiyat döneminde görülen bir türdür.(Y )
- Destanlar çekirdek bir olay etrafında gelişmiştir. ( D )
- Sözlü edebiyat ürünlerinde kavmi özellikler görülmez. (Y )
- Uygur metinleri dini içeriklidir. ( D )
- Kutadgu Bilig Türk edebiyatı tarihinde ilk siyasetname örneğidir. ( D )

S-2-)Aşağıdaki edebi türleri ilgili kavramlarla eşleştiriniz.
Roman Beyit

Destan Mitolojik öğeler

Mesnevi Batı uygarlığı

S-3-) Aşağıdaki dizelerde geçen Mübalağa (abartma) sanatını tespit ederek açıklayınız.
Felek bir kere niyet edip ok atarsa
Dağların başı kertilir.
Felek denen kavramın ok atması mümkün değilken ok atarsa dağların başını kerteceği ifade edilmiştir Burada abartma kullanılmıştır.

S-4-) Aşağıdaki dörtlüğün kafiyesini, kafiye şemasını ve ölçüsünü gösteriniz.
Geh eserim yiller gibi
Geh tozarım yollar gibi
Geh akarım seller gibi
Gel gör beni aşk neyledi
Yunus Emre

Kafiyesi: (-ler gibi’ler redif, “l” sesleri ise yarım uyak) kafiye şeması: aaab ölçüsü: 8’li hece ölçüsü
S-5-) Aşağıdakilerden hangisi sözlü edebiyat ürünlerinden biridir?
A)Gazel B)Mesnevi C) Koşuk D) Kaside E) Beyit

S-6-) Aşağıda noktalı yerlere uygun sözcükleri yazınız.
-Köktürk Yazıtları ………………………Moğolistan…………………………… .da bulunmaktadır.
-Kendi adına yazıt diken ve Bilge Kağan’ın veziri olan Türk devlet adamı …………Tonyukuk………………………………. tur.
-Mersiyenin İslamiyet öncesi Türk edebiyatındaki karşılığı …………………Sagu………………………….dur .
- İslamiyet öncesi Türk edebiyatında destanlarda geçen yaratılış ve türeyiş efsanelerine …………Mit………………denir.

S-7-).- Kutadgu Bilig’de ismi geçen aşağıdaki kişilerin isimlerinin karşısına temsil ettikleri sembolleri yazınız.
Kün Togdu: …………Adalet Hukuk…………
Ögdülmüş:……………Zeka…………………
Ay Toldu: ……………Saadet, Mutluluk……
Odgurmuş: …………………hayatın Sonu……

S-8-) Göktürk Yazıtlarının edebiyatımız için önemini bir cümleyle yazınız.
Türk edebiyatının ilk yazılı metinleridir.

S-9) Tarih boyunca Türklerin pek çok alfabe değiştirmelerinin sebebini yazınız.
Göçebe bir hayat yaşayan Türkler pek çok kültürün etkisinde kalmışlardır.

S-10-) Tarih boyunca Türkler pek çok alfabe değiştirmiş. Buna karşılık metinlerde bulunan ortak özellik nedir?
Değişmeyen ve ortak olan tek unsur dildir. Metinlerin dili Türkçedir.

Hatice AKHARMAN Kasım KARACA Gülseren KAVAK Elif DEMİR

[ahbar]

SORULAR
1. Uygurların kültürel yaşamları hakkında bilgi vererek bu kültürün edebiyatlarına yansımalarını açıklayınız. Uygurlara ait yazılı eserlerden ikisini yazınız.
2.Aşağıda yer alan Altay Türklerine ait olan destanda işlenen motifi açıklayınız.
Yaratılış Destanı
……………….
Tanrı yine buyurdu: “Bitsin dokuz dalı da!”
Dallar çıktı hemence, dokuzlu budağı da.
Kimse bilmez Tanrı’nın düşüncesi ne idi,
Soylar türesin diye şöylece emir verdi:
“Dokuz kişi kılınsın, dokuz dalın kökünden,
Dokuz oymak türesin dokuz kişi özünden.”

3.a)İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Dönemi ilk sözlü ürünlerimiz nelerdir?
b) Aşağıda yer alan dörtlük sözlü ürünlerimizden hangisidir? Neden? Açıklayınız.
c) Aşağıdaki sözlü ürünümüzün halk edebiyatındaki ve divan edebiyatındaki karşılığını yazınız.
(Günümüz Türkçesi)
Uluşup eren börleyü
Yırtıp yaka urlayu
Sıkrıp üni yırlayu
Sıktap közi örtülür

Erler, kurt gibi uluşarak
Feryatla yaka yırtarak
Yasçılar gibi ağlayarak
Gözü yaşla örtülür

4. Aşağıda noktalı yerlere uygun sözcükleri yazınız.
a) Kutadgu Bilig adlı eserle ………………………nazım şekli ………… nazım birimi…………… ölçüsü edebiyatımızda ilk kez kullanılmıştır.
b) Divanü Lügati’t Türk ……………………………… tarafından kaleme alınmıştır.Türk Edebiyatının ilk ………………………….
c) Kutadgu Biligde adaleti………………….. ,mutluluğu…………………..,aklı……………… ….,hayatın sonunu……………….. temsil eder.
d) Bilge Kağan Yazıtı ……………………………………. tarafından yazılmıştır.
5. Divan-ı Hikmet adlı eserin yazılış amacını açıklayarak yazarının ismini yazınız.
6. ‘İgor-Şinto-Kalevala-Niebelungen-Manas’ verilen destanların hangi millete ait olduklarını yazınız.

BAŞARILAR DİLERİM
LÜTFULLAH AKDEMİR
Türk Dili ve Edb. Öğrt.

[ahbar]

2006– 2007 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI
NUSAYBİN LİSESİ 1. DÖNEM 10. SINIFLAR TÜRK EDEBİYATI DERSİ
2. SINAVI

SORULAR

1) Kutadgu Bilig’deki sembolik dört kahraman hakkında bilgi veriniz ve bu eserin edebiyatımızdaki hangi ilkler arasına girdiğini belirtiniz. (10+10 p)
2)
3) Orhun Yazıtları’nın edebiyatımızdaki yerini – yazıtların içeriğini de düşünerek – açıklayınız.(15 p.)

4) Doğal destan ile yapma destanı benzer ve farklı yönleri ile karşılaştırınız. .(15 p.)

5) Yazılı edebiyat dönemi ürünlerinden Uygur Metinleri hakkında bilgi veriniz. (15 p.)

6) Göktürk destanlarından olan Ergenekon Destanı hakkında bilgi veriniz. (15 p.)

7) Bu şiir anlamına göre hangi şiir türüne girer ,niçin? .(10 p.)

Karvı çuvaç kuruldı (Yuvarlak otağım kuruldu
Tugum tiklip uruldı Tuğum dikildive davullar vuruldu
Süsi otun oruldı Düşman askeri ekin gibi biçildi
Kançuk kaçar ol tutar (Şimdi onların başbuğu benden nasıl kaçar
Askerlerim onu mutlaka tutacaktır )

8) Mesnevi nazım türünü tanımlayıp mesnevinin günümüz edebiyatındaki karşılığını yazınız.. .(5+5 p.)


NOT: Sınav kağıdının değerlendirmesinde kağıt düzeni,yazım kurallarına uygunluk,noktalama işaretlerine uygunluk doğrudan etkili olacaktır.

------------------------------------------------------------

2006– 2007 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI
NUSAYBİN LİSESİ 1. DÖNEM 10. SINIFLAR TÜRK EDEBİYATI DERSİ
2. SINAVI

SORULAR

1) Kutadgu Bilig ile Atebetü’l Hakayık’ı 5 madde ile karşılaştırınız. (20 p.)

2) Göktürkler, Uygurlar ve Karahanlılar’da dini inanış ; kültürü, edebiyatı ve dili nasıl etkilemiştir? Açıklayınız.(15 p.)

3) Orhun Yazıtları’ndan olan “ Kül Tigin Abidesi ” hakkında bilgi veriniz. (15 p.)

4) Uygur destanlarından olan Göç Destanı hakkında bilgi veriniz. (15 p.)

5) İnsanlar neden yapma destan oluşturma ihtiyacı hissetmişlerdir? (15 p.)

6) Bu şiir anlamına göre hangi şiir türüne girer ,niçin? (10 p.)

Begler atın argurup ( Beyler atlarını yordular
Kadgu anı torgurup Kaygı ve keder onları zayıflattı
Mengzi yüzi sargarup Bet ve benizleri öyle sarardı ki
Kürküm angar türtülür Yüzlerine safran sürülmüş sanırsınız)

7) Dörtlüğün ses benzerliklerini bulup kafiye şemasını gösteriniz. (10 p.)

Kara çadır is mi tutar?
Mardin tüfek pas mı tutar?
Ağlayanım anam bacım?
Elin oğlu yas mı tutar?

NOT: Sınav kağıdının değerlendirmesinde kağıt düzeni,yazım kurallarına uygunluk,noktalama işaretlerine uygunluk doğrudan etkili olacaktır.

[ahbar]

2006/2007 ÖĞRETİM YILI
10/A-E SINIFLARI TÜRK EDEBİYATI DERSİ II. YAZILISI
SORULAR

(10) 1- Göktürk yazıtları kimlerin adına dikilmiştir ? Kitabelerde hangi alfabe kullanılmıştır ? Kitabelerin edebiyatımız açısından önemi nedir ?

(10) 2- İslâmîyet’in kabulü ile edebiyatımızda ne gibi değişimler yaşanmıştır ? Açıklayınız.

AY-TOLDU’NIN HÜKÜMDARA CEVABI

Ay-Toldı dedi : Fazla söz, sormadan söylenip insanı usandıran sözdür.
Az söz ise sorulduğu zaman söylenen ve bir ihtiyacı karşılayan sözdür.
Dilini güzel sözle süsleyen ve onun yüzünü açan şair bu vadide şöyle bir söz söylemiştir:
Sözü güzel ve iyice düşünerek söyle ancak sorulduğu zaman söyle ve kısa kes.
Çok dinle fakat az konuş ; sözü akıl ile söyle ve bilgi ile süsle.

(10) 3- Parçada ele alınan düşünceler nedir ? Açıklayınız.

(10) 4- Eserin yazarını , yazılış amacını ve edebiyatımızdaki yerini yazınız.

(20) 5- Geçiş döneminin diğer ürünlerini, yazarlarını ve yazılış amaçlarını yazınız.


İLAHİ
Sûfilere sohbet gerek, Yunus çağırırlar adım,
Ahilere ahret gerek, Gün geçtikçe artar odum,
Mecnun’lara Leyla gerek, İki cihanda maksudum,
Bana seni gerek seni Bana seni gerek seni.

(10) 6-a) Şair ilk dörtlükte ne anlatıyor ?

b) İlk dörtlükte yapılan edebi sanatı yapılış sebebiyle yazınız.

(5) 7- Şair ikinci dörtlükte ne diyor ?Açıklayınız.

(5) 8-Şiirde işlenen tema nedir ?

(10) 9- Yunus Emre’nin fikrî ve edebî yönünü yazınız.


(10) 10- Aşağıdaki boşlukları doldurunuz.

a) Tarih boyunca Türkler, ………………, ………………….., ……………, …………….. alfabelerini kullanmışlardır.

b) Kutadgu Bilig’de adaleti …………………………, mutluluğu …………………………….. , ………………… Ögdülmüş, ………………………… Odgurmuş temsil eder.

c) 14. yüzyılda başlayan ……………….. Edebiyatının ilk temsilcisi …………………………. ‘dir.


İNCİ DEMİR
EDEBİYAT ÖĞRETMENİ

[ahbar]

20006-2007 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI SUSURLUK ANADOLU LİSESİ 10.SINIFLAR TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERSİ 1. DÖNEM 2.YAZILI SORULARI

1) Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları doldurunuz.(10p)
- Göktürkleri Yazıtları ........ yüzyılda ..... ............ devleti zamanında dikilmiş ve ......... .......... tarafından yazılmıştır.
- Orhun Yazıtları bugünkü ............................ sınırları içerisindedir.
- Göktürk Abideleri üç dikili taştan oluşmaktadır. Bunlar :
1-.............................. ........ 2-.............................. ................. 3-.............................. ...................

İlim ilim bilmekdür ,Okumakdan mana ne
İlim kendin bilmekdür Kişi Hakkk’ı bilmekdür
Sen kendini bilmezsen Çün okudun bilmezsin
Ya nice okumakdur Ha bir kuru emekdür
Yunus Emre
2) a)Şiirin nazım türü hakkında bilgi veriniz.(10p)
b)Şiiri şekil bakımından inceleyiniz.(10p)
c)Şiir hangi düşünceyi yansıtmaktadır?(5p)
d)Yunus Emre’nin halkın gönlünde taht kurmasının nedeni nedir? Düşüncelerinizi yazınız.(5p)

“Asl” ı kaybetmişse bir insan, arar.
“Asl” a dönmek için hep uygun an arar.

3) a)Yukarıdaki beyti “Asl” dan hareketle yorumlayınız.(10p)
b) Bu beyit Divan Edebiyatının hangi nazım şeklinden alınmıştır? Nazım şekli hakkında bilgi veriniz.(10p)
4) Geçiş Dönemi eserlerini yazarak, Divan-ı Hikmet hakkında bilgi veriniz.(10p)

Şehrin sokaklarında ihanet yürüyor bu şiirlerde; tanıdık birileri ölüyor, mahkûmlar koğuşlarında sevda, özlem, özgürlük, sevgili örüyorlar gizlice. Genç ayrılıklar, tutsak mutluluklar yaşanıyor… Aykırı hayatların resmi geçidinde hep bir ağızdan söylüyoruz: “ Hayat zamanda iz bırakmaz, bir boşluğa düşersin bir boşluktan, birikip yeniden sıçramak için, elde var hüzün”…

5) a) Yukarıdaki metinde yer alan sıfat tamlamalarını gösteriniz.(10p)
b) Yukarıdaki metinde yer alan isim tamlamalarını gösteriniz.(10p)

6) “ Aslanağzı, gecekondu, sivrisinek, biçerdöver, ağaçkakan” bileşik sözcüklerinin yapısı hakkında bilgi veriniz.(10p)
BAŞARILAR

“Başarı, başaracağım diyenindir.”

[ahbar]

20006-2007 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI SUSURLUK ANADOLU LİSESİ 10.SINIFLAR TÜRK EDEBİYATI DERSİ 1. DÖNEM 2.YAZILI SORULARI

Adı Soyadı:
Sınıfı / Numarası:
SORULAR
1) Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları doldurunuz.(10p)
- Göktürkleri Yazıtları ........ yüzyılda ..... ............ devleti zamanında dikilmiş ve ......... .......... tarafından yazılmıştır.
- Orhun Yazıtları bugünkü ............................ sınırları içerisindedir.
- Göktürk Abideleri üç dikili taştan oluşmaktadır. Bunlar :
1-.............................. ........ 2-.............................. ................. 3-.............................. ...................
2) a) Kutatgu Bilig adlı eserde hangi kavramlar sembolleştirilmiştir?(10p)
b) Kutatgu Bilig hangi Türkçe ile yazılmıştır?
c) Kutatgu Bilig ile edebiyatımızda hangi nazım geleneği başlamıştır?
d) Kutatgu Bilig bir siyasetname niteliği taşır. Neden?
3) Divan-ı Lugati't Türk adlı eserin Türk Edebiyatı açısından önemini yazınız.(10p)

Ne varlığa sevinirim 4) a) Yandaki dörtlüğün nazım türü hakkında bilgi veriniz.(10p)
Ne yokluğa yerinirim b) Dörtlüğü şekil açısından inceleyiniz.(5p)
Aşkın ile avunurum c) Dörtlüğe hâkim olan edebi sanat hakkında bilgi veriniz.(5p)
Bana seni gerek seni d) Dörtlük hangi düşünceyi yansıtmaktadır.(5p)
Y.Emre.

5) Sözlü Edebiyat döneminin özelliklerinden beş tanesini yazınız.(10p)
I II
Tümen çeçek tizildi ( Binlerce çiçek dizildi ) Yılan kendü egrisin bilmez, tevi boynun egritir.
Bükümden ol yazıldı ( Tomurcuklarından çözüldü)
Öküş yatıp özeldi (Uzun yatmaktan sıkıldı)
Yirde kopa adrışur ( Yerden biter ,ayrışır )

6) a) Yukarıdaki metinler İslamiyet öncesi hangi edebi ürünlerimizdendir? Bilgi veriniz.(4p)
b) Metni şekil olarak inceleyiniz. (4p)
c) Yukarıdaki edebi ürünlerimizin Halk Edebiyatındaki karşılıklarındaki karşılıklarını yazınız.(2p)

7) Mitoloji nedir? Mitlerin doğuşu hakkında bilgi veriniz.(10p)

Ol Kadrim kudret birlen nazar kıldı nazar kıldı: görmek mahrem bolup: sır olmak
Hurrem bolup yir astıga kirdim mene hurrrem: mesut, sevinçli
Garip bendeng bu dünyadan güzar kıldı yir astıga kirdim: yer altına girmek
Mahrem bolup yir astıga kirdim mene güzar kıldı: geçip gitmek
8) a) Dörtlüğü yorumlayınız.(10p)
b)Dörtlükten hareketle Ahmet Yesevi'nin Türk Edebiyatı açısından önemini yazınız.(5p)

BAŞARILAR


"İnsan hayal ettiği müddetçe yaşar; sadece düşle..."

[ahbar]

2006/2007 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI
İBRAHİM ÖNAL ANADOLU ÖĞRETMEN LİSESİ 10/C-D SINIFLARI TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI II. YAZILISI
SORULAR
(12) 1- Aşağıdaki boşlukları doldurunuz.
a) ...................... ............... geçiş döneminin ilk eseridir. Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır.Edebiyatımızda .......................
.................... türünün ilk örneğidir.
b) .............................. .......................... yazarı ......................... .........................’tur. Araplara Türkçe’yi öğretmek ve Türkçe’nin
Arapça kadar zengin bir dil olduğunu göstermek amacıyla yazılmıştır.
c) ‘’Hikmet’’ adını verdiği şiirlerini ‘’Divan-ı Hikmet ‘’ adlı eserde toplayan ....................... ......................... edebiyatımızda
.............................. .. kurucusu sayılır.

(10) 2- -‘’ ‘Asl’ı kaybetmişse bir insan,arar.
Asl’a dönmek için hep uygun an arar.’’ Beytini tasavvuf anlayışına göre açıklayınız.

“Akşehir’e gelen bir bilgin,kentin en bilgili kişisiyle atışmak istediğini söylemiş.Nasreddin Hoca’yı çağırmışlar.
Yabancı bilgin , değnekle yere bir daire çizmiş.Hoca Değneği elinden alıp bu daireyi ortadan ikiye bölmüş.
Adam Hoca’nın çizdiğine bir çizgi daha çekmiş,daire dörde bölünmüş.Hoca dairenin üç bölümünü alır gibi yapmış; dördüncü bölümü karşısındakine verir gibi itelemiş.Yabancı , parmaklarını bir araya getirerek elini yere doğru sallamış.Hoca , bunun tam tersini yapmış.
Karşılaşma sona erince yabancı bilgin açıklamış:
“Sizin Hoca pek yaman ! Dünyanın yuvarlak olduğunu gösterdim,’Ortasında Ekvator var’,dedi. Dörde böldüm,’Dörtte üçü su, dörtte biri kara’,dedi.’Yağmur neden yağar ?’ dedim,’Sular buharlaşınca göğe yükselip bulut olur,sonra da yağmura dönüşür ‘,yanıtını verdi.
Akşehirliler Hoca’ya da sormuşlar bu tartışmanın anlamını.Hoca şunları söylemiş:
“Obur herif,’Bir tepsi baklava olsa’, dedi.’Tek başına yiyemezsin ‘, dedim, ‘yarısı benim’.’Dörde bölsek ne yaparsın?’dedi,’üçte birini yerim ‘ dedim.’Üstüne ceviz,fıstık filan eksek’, dedi.’İyi olur ama küllü ateşte olmaz, harlı ateş gerek ‘, dedim. Bırakıp gitti!”
(10)3-Yukarıdaki fıkradan nasıl bir sonuç çıkarabiliriz?

(10) 4- Okuduğunuz fıkrada anlatımı nükteli yapan unsur nedir?

(10) 5- Nasreddin Hoca kaçıncı yüzyılda yaşamıştır? Nasıl bir kişiliğe sahiptir?

(10) 6- Aşık Tarzı Halk Edebiyatının, Anonim Halk Edebiyatından ve Tasavvuf Edebiyatından farklı olan yönlerini yazınız.

(8) 7- Dede Korkut Hikayelerinde işlenen konular nelerdir ? Dede Korkut Hikayeleri kaç hikayeden oluşur ?

(10) 8- Aşağıdaki cümlelerdeki isim tamlamalarının bulup çeşitlerini yazınız.
a) Akıllılık, başkalarının sözüyle hareket etmediğini bilmektir

b) Vatan sevgisinin yüceliğini herkes benliğinde duyar.

c)Ara sıra hapishane müdürünün izniyle , bir gardiyan refakatinde mezarlığa gidiyordu.

d) Telefon numaralarını aklımda tutamam.


(10) 9--“Koşmaya pek müsait olmayan bacaklarıyla yürümekle yuvarlanmak arasında acayip bir yürüyüşle geliyor.”cümlede geçen isim-fiilleri gösteriniz.

(10) 10- Aşağıdaki cümlelerdeki sıfat tamlamalarını bulunuz. Sıfatların çeşidini yazınız.
a) Filmdeki olaylar, Bulgaristan sınırında geçiyor.

b) Sanatçı, ilk sergisini önümüzdeki hafta İstanbul’da açacak.

c) Belediye kaçak yapıya izin vermez.

d) Kış günleri sazlı sözlü eğlenceler düzenleniyor burada.

[ahbar]

PURSAKLAR LİSESİ 10 TME SINIFI 2006/2007 ÖĞRETİM YILI TÜRK EDEBİYATI DERSİ 1.DÖNEM 2.YAZILI SORULARIDIR.

-A-
İLAHİ
Bülbül eder ah ü figan
Hasret ile yandı bu can
Benim gönülcüğüm ey can
Hakka geldi Hakka gider
Yunus Emre

-B-
MESNEVİ
Mâşuk ile âşık oldı bir zât
Mahv oldı vücûd-ı nefy ü isbat

Cân ile ten oldı bîr hakîkat
Vahdetten açıldı bâb-ı rahmet
Mevlâna

-C-
GAZEL
Güler düşmen benüm agladuguma
Acep şol kâfirin imanı yok mı

( mâşuk: âşık olan, zât: kişi,mahv: sâlikin alışkanlıklarından gelen özelliklerini ortadan kaldırması
vücud-ı nefy ü isbat:sâlikin alışkanlıklarının yerine ibadetin hükümlerini koyması.hakîkat:gerçek, varlığından şüphe edilmeyen, bâb-ı rahmet: varlık kapısı )

1. Yukarıdaki şiir parçalarını biçim (nazım şekli,nazım birimi,ölçü,uyak- redif) bakımından karşılaştırınız.
2. Yukarıdaki şiir parçalarını (şairlerin şiir anlayışlarını da göz önüne alarak) anlamca inceleyerek şiirleri karşılaştırınız.
3. “Su gibi kanumu topraga kardun
Ne sanursın garîbin kanı yok mı” dizelerindeki söz sanatlarını bularak nedenleri ile birlikte yazınız.
4. Aşağıda verilen tasavvuf terimlerinin anlamlarını karşılarına yazınız.
Mâşuk:……………………………………………………………… ……………………….
Mâsiva:…………………………………………………………… …………………………
Seyr-i sülûk:……………………………………………………………… …………………
Derviş:…………………………………………………………… ………………………….
5. Divan-ı Hikmet adlı eseri kim yazmıştır?Eserin yazılış amacını açıklayınız.
6. “Ay toldı dedi: Çok dinle fakat az konuş; sözü akıl ile söyle ve bilgi ile süsle.” cümlesinde vurgulanmak istenen düşünceyi açıklayınız.
7. Aşağıdaki cümlelerde boşlukları doldurunuz.
a) Uygur dönemi eserlerinde……………………………………inanç larının etkisi görülür.
b) İslamiyet Öncesi Edebiyatında sagu, Divan Edebiyatında………………………adını alır.
c) 1069 yılında………………………..lehçesiyle yazılan eser………………………………………dir.

8. Aşağıdaki cümlelerin karşısına doğru ise D, yanlış ise Y yazınız.
a) Yunus Emre Tekke Edebiyatı şairlerindendir. ( )
b) Kutadgu Bilig alegorik bir eserdir. ( )
c) İlyada Destanı İslamiyet Öncesi Türk destanlarındandır. ( )
d) Mersiye, Halk Edebiyatı nazım biçimlerindendir. ( )

BAŞARILAR Özlem AKTAŞ YILDIRIM

[ahbar]

2006-2007 EĞİTİM ve ÖĞRETİM YILI TÜRK EDEBİYATI DERSİ 10. SINIFLAR I. DÖNEM
II. YAZILI SORULARI

Sûfîlere sohbet gerek, Cennet cennet dedikleri,
Ahîlere ahret gerek, Bir evle birkaç hurî,
Mecnun’lara Leylâ gerek, İsteyene vergil onu,
Bana seni gerek seni. Bana seni gerek seni.

1. Yukarıdaki dörtlüklerde neler anlatıldığını kısaca yazınız.
2. Dörtlükle ilgili aşağıdaki ifadeleri yazınız.
Nazım Birimi: Nazım Biçimi: Ölçü: Tema:
3. Birinci dörtlüğün kafiyelerini bularak kafiye şemasını yazınız.
4. Aşağıdaki yazar-eser eşleştirmesini doğru şekilde yapınız.
Divân-ı Hikmet Yusuf Has Hacip
Atabetü’l Hâkâyık Kaşgarlı Mahmut
Muhakemetü’l Lügateyn Hoca Ahmet Yesevî
Kutadgu Bilig Edip Ahmet Yüknekî
Divân-ı Lügâti’t Türk Ali Şîr Nevâî
5. Aşağıda Deli Dumrul hikayesinin olay örgüsü karışık olarak verilmiştir. Olayları oluş sırasına göre numaralandırınız.
( ) Deli Dumrul, kuru bir çayın üzerine bir köprü kurar.
( ) Geçenden otuz üç, geçmeyenden kırk akçe alır.
( ) Köprünün yakınındaki obada bir yiğit ölür.
( ) Deli Dumrul, Azrail’e kafa tutar.
( ) Azrail canını alacakken Deli Dumrul Hak Taâla’ya yalvarır.
( ) Allah u Taâla Deli Dumrul’dan canı yerine can bulmasını ister.
( ) Anne ve babası, canlarını vermek istemezler.
( ) Eşi canını verince Hak Taâla, Deli Dumrul’a yüz kırk yıl ömür verir.
( ) Dedem Korkut gelip destan söyler.
( ) Dedem Korkut dua eder.
Yanaram mumlayın başdan ayağa
Nedür bu yanmagın pâyânı yok mı

Güler düşmen benüm agladuguma
Aceb şol kâfirin imânı yok mı

Su gibi kanumu topraga kardun
Ne sanursın garîbün kanı yok mı
6. Yukarıdaki beyitlerde geçen edebî sanatları bularak karşılarına yazınız.
7. Aşağıdaki cümlelerde boşluklara uygun sözcükleri yazınız.
a) Divân-ı Lügâti’t Türk …………………………………………..amacıyl a yazılmıştır.
b) …………………………. Klasik ( Divan) edebiyatının ilk şairidir.
c) Divan-ı Hikmet biçim olarak İslamiyet öncesi Türk şiiri nazım şekli olan …………………..un devamı; içerik olarak da …………………………………………….. geleneğinin başlangıcıdır.
d) Karahanlılar ……………………alfabesini kullanmışlar ve ………………………………..ile konuşmuşlardır.
e) Şimdiye kadar edebiyatımızda na’t türünde yazılmış ve Mevlid-i Şerif olarak da bilinen eserin yazarı ………………………………….’dir.
8. Aşağıdaki yay ayraçlı yerlere, verilen bilgi doğru ise D; yanlış ise Y koyunuz.
a) Battal Gazi ile Danişmend Gazi’nin ortak önü hayatını kötülüklerle mücadeleye adamalarıdır ( )
b) Divân-ı Lügâti’t Türk mesnevi geleneğiyle yazılmıştır. ( )
c) Divân-ı Hikmet alegorik bir eserdi. ( )
d) Köktürk Yazıtları Türk milletinin özüne, kültürüne, devletine, gelenek ve göreneklerine bağlı kalmasını öğütler. ( )
e) Türk edebiyatının yazılı dönemi Uygur metinleriyle başlar. ( )

[ahbar]

10. SINIF TÜRK EDEBİYATI�2 DERSİ I. DÖNEM 1I. YAZILI YOKLAMA SORULARIDIR:


A- (Her sorunun doğru cevabı 3 puandır.)

1.Türk edebiyatının yazılı ilk örneği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sagular B)Destanlar C)Göktürk yazıtları D)Kutadgu Bilig E)Savlar



2.11.yüzyılda yazılan bu eser, İslam kültürünün etkisi altında oluşturulan ilk eser özelliğini taşır. Türk edebiyatında aruzla yazılmış ilk eserdir. Edebiyatımızın ilk mesnevisi olarak bilinen yapıt, Hakaniye lehçesiyle yazılmış olup alegorik (sembolik) bir özellik taşır.
Bu parçada sözü edilen eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
A)Divan u Luğati�t-Türk _ Kaşgarlı Mahmut
B)Atabet-ül Hakayık_ Edip Ahmet Yüknekî
C) Kutadgu Bilig_ Yusuf Has Hacib
D)Divan-ı Hikmet_Ahmet Yesevi
D)Orhon Yazıtları_ Yulıg Tigin



3. Dede Korkut hikâyeleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A)Nazım ve nesrin iç içe olması
B)Geçiş döneminin ilk ve en önemli eseri olması
C)On iki hikâyeden oluşması
D) Hikâyelerin Dede Korkut tarafından yazılması
E)Duru, yalın bir halk Türkçesinin kullanılması

4. SAGU- AĞIT- MERSİYE
Yukarıda belirtilen türlerin ortak özelliği, aşağıdakilerden hangisidir?
A)farklı dönemlerde aynı konuyu işlemeleri
B) Aynı nazım birimine sahip olmaları
C)Hece ölçüsüyle dörtlükler halinde söylenmeleri
D)Halk edebiyatı ürünleri olmaları
E)Bir nazım biçiminin farklı türleri olmaları



5. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi Türk edebiyatının özelliklerden biri değildir?
A)Sagular yuğ törenlerinde okunur.
B)Av merasimlerinden sonra sığır adı verilen törenler yapılır.
C)şiirler kopuz denilen saz eşliğinde söylenir.
D)Şiirlerde nazım birimi olarak beyit kullanılır.
E)Dil, yabancı dillerin etkisinden uzaktır.



6.Orhun yazıtları ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A)İlk abide 720�de Bilge Tonyukuk adına dikilmiştir.
B)Türklerin Çinlilerle yaptıkları bağımsızlık savaşları anlatılmıştır.
C)Üç yazıtta da ağır bir söylev dili kullanılmıştır.
D)Göktürk alfabesi kullanılmıştır.
E)1893�te Thomsen tarafından okunmuştur.



7.Destan bir ulusun yaşadığı savaş, göç gibi önemli olayları olağanüstülüklerle süsleyerek anlatan edebiyat ürünüdür. Bir ulusu derinden etkileyen olayların o ulus tarafından kuşaktan kuşağa aktarılarak oluşturulanlar doğal destan olarak adlandırılır. Bir ozan tarafından yazılanlara ise yapma destan adı verilir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi yapma destan değildir?
A)Çılgın Orlando
B)Kaybolmuş Cennet
C)Kurtarılmış Kudüs
D)Nibelungen
E)Kuvayı Milliye



8.----- 13.yüzyılda Anadolu�nun doğusunda, buraya gelip yerleşmiş, buraları vatan tutmuş Oğuz Türkleri arasında yaşamış, yayılmış ve işlenmiş hikâyelerdir. Bu hikâyelerde Oğuz Türklerinin Gürcü, Abaza ve Trabzon Rumlarıyla yaptıkları savaşlar anlatılır. Hikâyeler, Oğuzların eski destan motifleri ile zenginleşmiştir. Karakter açısından destan özelliği taşımakla birlikte destandan halk hikâyeciliğine geçişin bir örneğidir.


Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A)Halk hikâyesi

B)Köroğlu hikâyesi

C)Ferhat ile Şirin

D)Leyla ile Mecnun

E)Dede Korkut hikâyeleri



9.Aşağıdakilerden hangisi Kutadgu Bilig�in özelliklerinden biri değildir?


A)11. yüzyılda Yusuf Has Hacb tarafından kaleme alınmıştır.
B)Aruz vezniyle ve beyit nazım birimiyle yazılmıştır.
C)Ahlak, dilin önemi, devlet idaresi gibi konulara değinilmiştir.
D)Didaktik bir eserdir, sembolik bir anlatımı vardır.
E)Bazı bölümlerde nazımla nesir iç içedir.



10.
I.12.yüzyılda �Edip Ahmet Yükneki� tarafından kaleme alınmıştır.
II. Atabet�ül Hakayık �hakikatler eşiği� anlamına gelmektedir.
III. Aruz vezniyle mesnevi tarzıyla yazılmıştır.
IV. Didaktik bir eserdir, cömertlik, doğruluk, ilim gibi konular işlenmiştir.
V.Eserin dili oldukça sadedir; Arapça ve Farsça kelimelere rastlanmaz.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi Atabet�ül Hakayık adlı eserin özelliklerinden biri değildir?
A)I. B)II. C)III. D)IV. E)V.



11.Yıllar boyunca Tekke şiirinin önderi sayılmış, şiirleriyle kafalara ve gönüllere Türkçe ile seslenmiştir. Tasavvuf akımını, taşkın ve gür lirizmi ile halka yansıtmıştır. Aruzla da şiirler yazmakla birlikte genellikle heceyi kullanmıştır. Bu şiirlerde kullanılan ana tema, Allah aşkı ve insan sevgisidir.
Yukarıda özellikleri belirtilen şair kimdir?
A)Yunus Emre

B)Yusuf Has Hacib

C)Mevlana

D)Sultan Veled

E)Hacı Bayram-ı Veli



12.Aşağıdakilerden hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A)Bir kısmı gazel bir kısmı dörtlük şeklinde söylenmiş şiirlerden oluşan Atabet�ül Hakayık didaktik bir vaaz, nasihat kitabıdır.
B)Hoca Ahmet Yesevi Orta Asya�da ilk tarikatı kurmuş ve İslami düşüncelerini aruzla yazılmış dörtlükler halinde düzenlediği Divan-ı Hikmet�te anlatmıştır.
C)Türk edebiyatında fıkralarıyla tanınan Nasrettin Hoca 13. yy�da yaşamış bir alimdir.
D)Yunus Emre şiirlerinde hem aruzu hem heceyi kullanmış, Risalet�ün Nushiye adlı mesneviyi yazmış ve Tekke edebiyatının kurucusu sayılmıştır.
E)Tekke edebiyatının temsilcilerinden olan pir Sultan Abdal nefeslerini saz eşliğinde söylemiştir.



13.Könglüm içün örtedi
Yitmiş yaşığ kartadı
Kaçmış özüğ irtedi
Tün gün keçûp irtelür
Bir sagudan alınan bu dörtlük aşağıdakilerin hangisinden alınmış olabilir?
A)Alp Er Tunga Destanı

B)Orhun Abideleri

C)Dede Korkut Hikâyeleri

D)Divanü Luğati�t Türk

E)Kutadgu Bilig

14.Tekke-tasavvuf edebiyatı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?


A)Şiirlerde Allah aşkı ve Allah�a kavuşma arzusu dile getirilir.
B)Temsilcileri tekkelerde yetişen şairlerdir.
C)Şairler, sanat için sanat düşüncesiyle eser verirler.
D)Asıl ölçü hecedir; ancak aruz ölçüsü de kullanılır.
E)Şair, bağlı olduğu tarikatın görüşlerini şiir aracılığıyla duyurmaya çalışır.



15.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde verilen bilgi yanlıştır?
A)Alp Er Tunga destanında milattan önceki Türk İran savaşları anlatılır.
B)şu destanında İskender�in bir gece baskınıyla Türkler tarafından nasıl yenildiği anlatılır.
C)Bozkurt destanında Göktürklerin bir fişi kurttan nasıl türedikleri anlatılır.
D)Göç destanında Ergenekon adı verilen yerde Göktürklerin çoğalmaları ve demir bir dağı delerek oradan kurtulmaları anlatılır.
E)Oğuz Kağan destanında Mete�nin Orta Asya�da Türk birliğini nasıl sağladığı anlatılır.



B-AŞAĞIDAKİ CÜMLELER DOĞRU İSE SİZE AYRICA VERİLEN CEVAP KÂĞIDINDA (A) SEÇENEĞİNİ, YANLIŞ İSE (B) SEÇENEĞİNİ İŞARETLEYİNİZ. (20 puan)

16)Dîvânü Lûgaati�t- Türk�ün varlığı, 15. asır Türk âlimlerinden Ali Emiri Efendi tarafından haber verilmiştir.

17)Mesaj iletme kaygısından dolayı İslami halk edebiyatı ürünlerinde dinsel temalar ağırlık taşımaktadır.

18)Anadolu Türk tarikatlarının en önemlileri, topraklarımızda en derin, en geniş kök salanları ise Bektaşilik ve Mevlevilik�ti, Mevlevilik halk yığınlarını, Bektaşilik aydınları kendine çeker.

19)Danişmendname ilkönce Anadolu Selçuklu Sultanı İkinci İzzeddin Keykavus�un emriyle Tokat Dizdarı Arif Ali tarafından derlendi.


20)Başka şairlerin birkaç dize ekleyerek bend biçimine dönüştürdüğü gazellere "tahmis", "terbi" adı verilir.

C) AŞAĞIDAKİ CÜMLELERDE BOŞ BIRAKILAN YERLERE UYGUN KELİMELERİ YAZINIZ. (20 puan)

21)Anadolu�da 13. yy�da gelişmeye başlayan Tekke edebiyatının asıl kurucusu -------------------------------------------------�dir.

22)Dede Korkut Kitabının asıl adı------------------------------------------------------------------------------dır.

23)İslâm uygarlığı etkisinde kalan tekke edebiyatının özünü ----------------------------------- oluşturur.


24)Dini Tasavvufi edebiyatta eserlerin çoğu-----------------------------------------olarak oluşturulmuştur.
25)Mevlana Anadolu�da yetişen ilk ve en büyük Türk mutasavvıf olduğu halde eserlerini --------------------------yazmıştır.

26)Dîvânü Lûgaati�t- Türk hangi amaçla Arapça yazılmıştır? Yazınız. (5 puan)


27) Gazeller nasıl isimlendirilir? İzah ediniz. (5 puan)


28)Danişmendname�nin Türk edebiyatında uzun süre tarih kitabı gibi kabul edilmesinin sebebini yazınız. (5 puan)

Bahri PEKTAŞ
T. Edebiyatı/Dil ve Anlatım Dersleri Öğrt.