Kavram Haritası Nedir, Örnekler

[Aleyna]

Olayların kavram haritası nedir? Nasıl yapılır? Örnekler, Açıklamalar, Konu Anlatımı

[refresh]

Olayların kavram haritasına örnek olarak size edebiyat alanından şu örneği verebiliriz:

Aşk-ı Memnu adlı romandaki olay örgüsünün kronolojik zamandaki izdüşümünü bir kavram haritası olarak şöyle gösterebiliriz:



Ayrıca aşağıdaki konuyu da inceleyiniz.

KAVRAM HARİTALARI

Kavram: Olayları, eşyaları, insanları, düşünceleri benzer özelliklerine göre gruplandırma sonucu bu gruplara verilen addır.

Kavram haritaları: Kavramlar arasındaki ilişkiyi genelden özele doğru ele alıp görsel hale getirerek somut veriler sunmayı amaçlayan bir öğretim yöntemi.

Kavram haritalarının temel dayanağı-> ANLAMLI ÖĞRENME (Önceki bilgilerle yeni bilgiler arasında bağlantı kurma)

1960 yılında Joseph D. Novak tarafından geliştirildi. Novak: “Yeni bilginin oluşumu önceki bilinen bilgi yapısı ile ilgilidir”



KAVRAM HARİTASININ KULLANIM AMAÇLARI
☞Yeni ünitenin kapsamının tanıtılması
☞Öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeyinin belirlenmesi
☞Öğrencilerin kavram yanılgılarının belirlenmesi
☞Öğrencilerin bilgiyi nasıl yapılandırdıklarını ortaya koyma
☞Öğrenilenleri özetleme
☞Öğrenmenin değerlendirilmesi

KAVRAM HARİTASI OLUŞTURMA SÜRECİ
•Konuyla ilişkili tüm kavramların listesinin çıkarılması
•Kavramlar listesinden seçilen en genel kavramın sayfanın üstüne yazılması
•En genel, alt ve özel kavramların tanımlanması
•Eşit genellikteki kavramların aynı sırada yer alması
•Genellik derecelerine göre (genelden özele doğru) kavramların sayfanın altına doğru yazılması
•Kavramların daire ya da kutu içerisine alınması
•Kavramlar arasındaki ilişkinin yönünün oklarla belirtilmesi
•Okların üzerine kavramlar arasındaki ilişkilerin fiillerinin yazılması
•Haritanın değişik bölümleri arasında çapraz bağlar kurulabilir.
•Önermeler çoğunlukla yukardan aşağıya doğru okunur.
•Bir kavrama yalnızca bir defa yer verilmelidir.
•Çapraz bağlantıları kurmak, bütün kavramları içeren alanların birbirleri ile ilişkilerini ortaya koymak ve bağlantı yönlerini belirlemek için önem taşımaktadır. Çapraz bağlantılar, anlamlı öğrenmenin gerçekleşebilmesi için, kavramlar arasındaki ilişkileri sembolize eder.










DEĞERLENDİRME ARACI OLARAK KAVRAM HARİTALARI
Kavram haritaları, bir öğrenme-öğretme aracı olduğu kadar, bir değerlendirme yöntemi olarak da kullanılır. Öğrencilerin varolan kavramları yeni kavramlarla ilişkilendirme becerilerini ölçmeye yönelik araçlar kavram haritaları yardımıyla kolayca oluşturulabilir. Böylece öğrenciler cesaretlendirilerek, anlamlı bir öğrenmenin gerçekleşmesi sağlanabilir.

Kaynak: Yard. Doç. Dr. Işıl Üredi, Mersin Üniversitesi, Eğitim Fakültesi

[Kayıtsız Üye]

Kavram haritası

Novak tarafından ileri sürülen, öğrenilecek kavramların ve kavramlar arası ilişkilerin görselleştirildiği bir şemadır. Kavram haritaları tek bir kavramın aynı kategorideki diğer kavramlarla bağlantılarını belirten somut grafiklerdir. Kavram haritaları kavramların kendileri ile aynı kategorideki diğer kavramlarla bağlantısını gösteren bireysel öğrenme araçlarıdır.

Kavram haritaları, yeni öğrenilecek bilgiyi daha açık hale getirmekle , önceki bilgilerle yeni bilgiler arasında anlamlı bağlantılar kurulmasına yardımcı olmaktadır. Anlamlı öğrenmeyi temele alan Kavram haritaları , bireysel alan öğrenmelerinde ezberleme yerine, öğrenmenin daha kalıcı uzun süreli olmasını sağlamaktadır. Kavram haritaları, bilgiyi görselleştirme, ilişkilendirme, somutlaştırma, sınıflama gibi işlevleri vardır. Ancak en önemli işlevi bilgiyi anlamlı hale getirmektir. Kavram haritaları öğrenilecek yeni ünitelerin kapsamının tanımında, öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeylerini belirlemede, kavramsal yanılgıları ortaya çıkarmada ve gidermede öğrencilerin bilgiyi nasıl yapılandırdıklarını ortaya koymada etkin olarak kullanabilirler. Kavram haritaları, bir içeriğin öğretiminde, özenlenmesinde ve ölçülmesinde , ayrıca öğrenmelerin değerlendirilmesi amacıyla da kullanılan alternatif bir ölçme aracı olarak da zaman zaman kullanılmaktadır.

Kavramlar arası ilişkileri öğretmek isteyen bir öğretmen, kavramlara örnek olan ve olmayan durum ve nesneleri bulmak durumundadır. Kavram haritaları bir kavramın alt kavramları ve kavramlar arası ilişkileri hiyerarşik bir şekilde görmeye yardım eden bir şemadır. Bilginin zihinde somut ve görsel olarak düzenlenmesini sağlar. Belleğin en önemli özelliklerinden biri organizasyon olduğuna göre, bu durumdan öğretenlerin yararlanması, öğrenme-öğretme sürecini kolaylaştıracak hedeflere etkin bir şekilde ulaşmasını sağlayacaktır.

En yaygın olarak kullanılan kavram haritası türleri şunlardır:

1. Örümcek harita: Temel bir kavramı belirlemek için kullanılmaktadır. Merkezden temel kavram nedir? Bununla ilgili özellikler nedir gibi sorulara yanıt arar.
2. Balık kılçığı haritası: Karmaşık bir olayın nedenlerini ve sonuçlarını ortaya koymak için kullanılır.
3. Sınıflama haritası: Öğrenilen bilgileri sistematik olarak sınıflamayı amaçlar. Sınıflama genelden özele doğru bir dağılım gösterir.
4. Olaylar zinciri dizinleri: Herhangi bir kavramın aşamalarını, bir işlemin basamaklarını, olayların sıra ve sonuçlarını açıklamak için kullanılır.

Kaynak: Pegem yay.