• Anasayfa
  • Seçki
  • Biyografi
  • Türk Dili
  • Türk Edebiyatı
  • Forum
  • Soru-Cevap
  • İletişim
Türk Dili ve Edebiyatı

Fiiller (Eylemler)

  • Fiiller -Tanım
  • Fiilde Hareket
  • Fiilde Zaman
  • Fiilde Kişi
  • Fiilde Kip
  • Kiplerde Anlam Kayması
  • Fiilde Çatı
  • Yapısına Göre Fiiller
  • Fiilimsiler (Eylemsiler)
  • Sözcük Türleri

Fiillerde (Eylemlerde) Hareket (Anlamına Göre Fiiller)

Fiillerin Cümle İçindeki Görevi

Çekimli Fiilin Yapısındaki Unsurlar:

1. Kök ve Gövde
2. Şahıs Ekleri
3. Ek-fiil, Çekimi ve Görevleri

Filleri ve fiilden türemiş kelimeleri anlam ve yapı bakımından inceleyelim: 

FİİLDE HAREKET

• Fiilde hareket, fiilin temel anlamını ifade eder.
• Fiiller taşıdıkları temel anlamlara göre türlere ayrılırlar.
• Fiilin temel anlamı harekettir. Hareketin anlam yönünden üç yönü vardır: 

1. İş ve Kılış Fiilleri

  • Öznenin iradesiyle, bir nesne üzerinde gerçekleşen, öznenin nesneyi etkilediğini ve o nesnenin de etkilendiğini gösteren fiillerdir.
  • Bu fiiller geçişlidir, yani nesne alarak kullanılırlar.
  • Zaten bu bakımdan iş ve kılış bildirirler. 

Örnek:Taşımak, yazmak, açmak, anlatmak, görmek, bilmek, silmek... 

2. Durum Fiilleri

  • Öznenin süreklilik gösteren bir durumunu anlatan fiillerdir.
  • Bu fiillerin bitmeleri için başka herhangi bir fiilin başlaması gerekir.
  • Durum fiillerinde özne durağan hâldedir.
  • Birçoğu, öznenin iradesi dışında gerçekleşir.
  • Bunlar genellikle geçişsizdir, yani çoğunlukla nesne almazlar.  

Örnek: Uyumak, uyanmak, ölmek, susmak, oturmak, yatmak, uzanmak... 

3. Oluş Fiilleri

  • Bunlar da bir nitelik değişikliği, yani bir durumdan başka bir duruma geçildiğini veya geçilmekte olduğunu bildirirler.
  • Gerçekleşmelerinde öznenin doğrudan etkisi yoktur.
  • Daha çok "kendiliğinden olma" söz konusudur.
  • Geçişsizdirler. 

Örnek: Solmak, büyümek, bayatlamak, yeşermek, uzamak...

2007© www.turkedebiyati.org | Türk Dili ve Edebiyatı Dersleri Kaynak Sitesi | Tüm Hakları Saklıdır.