Ahmet Bican Ercilasun Kimdir? Hayatı, Eserleri

Ahmet Bican Ercilasun (1943, İzmir), Türk Dil Bilimci, Türkolog ve Yazar.

Ahmet Bican ERCİLASUN, 8 Şubat 1943 tarihinde İzmir’de dünyaya gelir. Babası Mehmet Bey; annesi, Cemile Hanım’dır. (Mehmet-Cemile ERCİLASUN çiftinin Ahmet Bican ERCİLASUN’dan başka Yüksel adlı bir kızı ile Mustafa adlı bir oğlu vardır).

Ahmet Bican ERCİLASUN, büyükbabasının ölümü üzerine 1946’da ailece taşındıkları Kıbrıs’ın Gazi Magosa şehrine bağlı Büyükkonuk Köyü’nde, 1950 yılında ilkokula başlar. Aile 1951’de İzmir’e döner ve Ercilasun ilk öğrenimini Topaltı İlkokulu’nda tamamlar.

Ortaokulu ve liseyi 1955-1962 yıllarında İzmir İmam-Hatip Lisesi’nde okur. 1962 yılında İzmir İmam-Hatip Lisesi’nden mezun olduktan sonra, Edremit Lisesi’nde “fark imtihanları”na giren Ahmet Bican ERCİLASUN, buradan 1963 yılında mezun olur. Aynı yıl, üniversite giriş sınavında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türkoloji Bölümü’nü kazanır. Bu bölümde Prof. Dr. Ali Nihat TARLAN, Prof. Dr. Abdülkadir KARAHAN, Prof. Dr. Zeki Velidi TOGAN, Prof. Dr. İbrahim KAFESOĞLU, Prof. Dr. Fahir İZ, Prof. Dr. Mehmet KAPLAN, Prof. Dr. Ömer Faruk AKÜN, Prof. Dr. Reşit Rahmeti ARAT, Prof. Dr. Ahmet CAFEROĞLU, Prof. Dr. Faruk Kadri TİMURTAŞ, Prof. Dr. Muharrem ERGİN, Prof. Dr. Kemal ERASLAN, Doç. Dr. Ali Fehmi KARAMANLIOĞLU, Doç. Dr. Mehmet ÇAVUŞOĞLU, Prof. Dr. İnci ENGİNÜN, Prof. Dr. Günay ALPAY (KUT), Prof. Dr. Mertol TULUM … gibi kıymetli hocalardan dersler alan Ahmet Bican ERCİLASUN, 1967 yılında mezun olur.

Üniversite yıllarında (1965-1967 yıllarında) İstanbul Üniversitesi Türk İktisat Tarihi Enstitüsü’nde Ömer Lütfü BARKAN’ın yanında uzman olarak çalışan Ahmet Bican ERCİLASUN’un sınıf arkadaşları arasında (Prof. Dr.) Dursun YILDIRIM, (Prof. Dr.) Bilge YOLALAN (ERCİLASUN), (Prof. Dr.) Nuri YÜCE, (Prof. Dr.) Zeynep KERMAN, (Prof. Dr.) Tahir UZGÖR, (Prof. Dr.) Metin KARAÖRS, (Doç. Dr.) Rıza FİLİZOK, (Yard. Doç. Dr.) Nazmi ALP, (Yard. Doç. Dr.) İdris Güven KAYA … bulunmaktadır.

ERCİLASUN, 1967 yılında Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’de açılan asistanlık sınavına baş vurur ve kazanır.

Ahmet Bican ERCİLASUN, 15 Nisan 1968 tarihinde, (Mehmet İzzettin ve Kadriye YOLALAN’ın kızları) Bilge YOLALAN (ERCİLASUN) ile hayatını birleştirir.

1967-1971 yılları arasında, bir yandan Atatürk Üniversitesi’nde öğrencilere Türkiye Türkçesi, Osmanlı Türkçesi, Orhun Türkçesi dersleri verirken; diğer yandan (Kars İli Ağızları’nın bilimsel olarak araştırılıp incelenmesini arzu eden) Prof. Dr. Selâhattin OLCAY’ın yönlendirmesiyle Kars ve ilçelerinde derlemeler yapar.

Ahmet Bican ERCİLASUN, Prof. Dr. Selahattin OLCAY’ın yönetiminde hazırladığı Kars İli Ağızları -Ses Bilgisi- adlı doktora tezini 1971 yılında, Prof. Dr. Selahattin OLCAY, Prof. Dr. Kaya BİLGEGİL ve Prof. Dr. Halûk İPEKTEN’den kurulu jüri huzurunda savunup, “Edebiyat Doktoru” ünvanını alır. Aynı yıl, Hacettepe Üniversitesi Sosyal ve İdarî Bilimler Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne öğretim görevlisi olarak geçer.

Doktora yaptığı yıllarda büyük oğlu Satuk Buğra (1969); doktora sonrasında ise küçük oğlu Konuralp (1972) dünyaya gelir. (Bugün, Satuk Buğra, Bilkent Üniversitesi’nde “bilgisayar programcısı” olarak; Konuralp ise, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü’nde “araştırma görevlisi” olarak görev yapmaktadır).

Vatanî hizmetini Nisan 1972 – Eylül 1973 yılları arasında, Tuzla Piyade Okulu ile Ankara Jandarma Astsubay Okulu’nda (Türk dili ve edebiyatı öğretmeni olarak) yerine getiren Dr. Ahmet Bican ERCİLASUN tekrar Hacettepe Üniversitesi’ndeki görevine döner. Haziran 1976- Ağustos 1977 tarihleri arasında Amerika Birleşik Devletleri’nde Washington Üniversitesi’nde (Seattle) “misafir araştırmacı” olarak bulunur.

Doktora sonrasında çalışmalarını daha ziyade Türk lehçeleri, eski Türk dili ve Türkiye Türkçesi’nin problemleri üzerinde yoğunlaştırır. 1979 yılında, Prof. Dr. Hasan EREN, Prof. Dr. Ahmet TEMİR, Prof. Dr. Faruk Kadri TİMURTAŞ, Prof. Dr. Talât TEKİN, Prof. Dr. Doğan AKSAN, Prof. Dr. Zeynep KORKMAZ ve Prof. Dr. Vecihe HATİPOĞLU’ndan kurulu jüri huzurunda “Kutadgu Bilig’de Fiil” adlı doçentlik tezini savunarak “Doçent” ünvanını alır.

1980 yılında Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü aslî üyeliğine seçilen Doç. Dr. Ahmet Bican ERCİLASUN, 1983 yılında (ek görevle) Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bölümü Başkanlığına atanır. Bu görevi 1985 yılına kadar yürütür. 1983 yılında Yüksek Öğretim Kurulu tarafından Türk Dil Kurumu Aslî Üyeliği’ne seçilir.

1984 yılında “Dilde Birlik” adlı eseriyle, Türkiye Millî Kültür Vakfı’nın “Fikir Dalı Armağanı”na lâyık görülür.

1986 yılında Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi’ne “Profesör” olarak atanır; bu fakültenin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü kurar.

1986-1991 yılları arasında Gazi Üniversitesi Basın-Yayın Yüksek Okulu’nda müdürlük yapar.

1991 yılında, dönemin Kültür Bakanı Namık Kemal ZEYBEK’in isteği üzerine Türk Cumhuriyetleri’nden gelen bilim heyetine başkanlık edip, Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü’nü hazırlar. Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü’nü zamanında hazırlayabilmek için, Gazi Üniversitesi Basın-Yayın Yüksek Okulu’ndaki idarî görevinden ayrılır.

1992 yılında Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Çağdaş TürkLehçeleri ve Edebiyatları Bölümü’nü kurar ve bölüm başkanı olur.

1993 yılında Yüksek Öğretim Kurulu’nda “Türk Dünyası Müşaviri” olarak görev yapar.

03. 11. 1993 tarihinde “vekâleten”; 24. 04. 1994 tarihinde ise, “Üçlü Kararname” ile “asaleten” Türk Dil Kurumu Başkanı olarak atanır.

06.11.2000 tarihinde Türk Dil Kurumu başkanlığından kendi isteğiyle ayrılır. 20.01.2001 – 20.01.2002 tarihleri arasında Türkiye-Kırgızistan Manas Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yapar; fakültenin dekanlığını ve Türkoloji Bölümü’nün başkanlığını yürütür. Hâlen Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde öğretim üyesi olarak görev yapan Ercilasun, 2002 Haziranında Aydınlık Türkiye Partisi’ne girmiş ve bu partide Genel Başkan Yardımcısı olmuştur. Prof.Dr. Ahmet B. ERCİLASUN 15.12.2002 tarihinde yapılan olağanüstü kongrede Aydınlık Türkiye Partisi’nin genel başkanlığına seçilmiştir.

Türk Cumhuriyetleri’ni, ata dede Türk yurtlarını araştırma, inceleme, belgeleme ve görüntüleme amacıyla defalarca dolaşan, İngilizce ve Türk lehçelerinin birçoğunu bilen, akademik çalışmalarını Türk dilinin, Türk edebiyatının, Türk dünyasının problemleri üzerinde yoğunlaştıran, bunların dışında şiir, deneme, hikâye, roman yazan Prof. Dr. Ahmet Bican ERCİLASUN, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Türk Ocağı, Aydınlar Ocağı ve Azerbaycan Kültür Derneği üyesidir.

Ahmet Bican Ercilasun’un Eserleri

• Arpaçay Köylerinden Derlemeler, (Prof. Dr. Selahattin OLCAY ve Dr. Ensar ASLAN’la birlikte),TDK Yayınları, Ankara, 1976, 398 s.
• Bugünkü Türk Alfabeleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1977, 1.Cilt: 8+249 s., 2. Cilt: 8+266 s.
• Kars İli Ağızları – Ses Bilgisi, Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1983,VIII+386 s.
• Kutadgu Bilig Grameri – Fiil, Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1984, XII+196 s.
• Dilde Birlik, Cönk Yayınları, İstanbul, 1984, 160 s.; ilâveli ikinci baskı,
• Ecdâd Yayınları, Ankara, 1993, 262 s.
• Uygur Halk Masalları, (Şekür TURAN’la birlikte), Kültür BakanlığıYayınları, Ankara, 1989.
• Örneklerle Bugünkü Türk Alfabeleri, Kültür Bakanlığı Yayınları,2.Baskı: Ankara 1989; 3. Baskı: Ankara 1990; 4. Baskı: Ankara, 1993; 5.Baskı: Ankara, 1996, XVII+301 s.
• Türk Dili ve Kompozisyon Bilgileri (ortak), YÖK Yayınları, Ankara,1990, X+364 s.
• Moğolistan ve Çin Günlüğü, Türk Kültürünü Araştırma EnstitüsüYayınları, Ankara, 1991, 144 s.
• Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (ortak), Kültür Bakanlığı, 1.Cilt: Kılavuz Kitap, Ankara, 1991, XIV+1183 s.; 2. Cilt: Dizin, Ankara,1992, 502 s.
• Türk Dünyası Üzerine İncelemeler, Akçağ Yayınları, Ankara, 1993,311 s.; İlâveli ikinci baskı, Ankara, 1998.
• Türk Dili 1, (Prof. Dr. Leylâ Karahan’la birlikte), Deniz Yayınevi,İstanbul, 1994, 128
• Türk Dili 2, (Prof. Dr. Leylâ Karahan’la birlikte), Deniz Yayınevi,İstanbul, 1994, 120 s.
• Türk Dili 3, (Prof. Dr. Leylâ Karahan’la birlikte), Deniz Yayınevi,İstanbul, 1996, 136 s.
• Türk Dili 4, (Prof. Dr. Leylâ Karahan’la birlikte), Deniz Yayınevi,İstanbul, 1996, 143 s.
• Gülnar (roman), Ötüken Yayınları, İstanbul, 1998, 158